Hasan-ı Basri hazretleri, halife Ömer bin Abdülaziz’e şöyle nasihatte bulunmuştur:

Ey müminlerin emiri, bil ki, Allahü teâlâ, halifeyi, zalimlere, haksızlıklara mani olucu, zayıflara yardımcı, darda kalanlara destek olarak yaratmıştır.

Kendi malını nasıl korur ve evladına nasıl şefkatli davranırsa, halka da öyle davranır. O, bedendeki kalb gibidir. Uzuvlar onun iyi olmasıyla iyi olur, bozulmasıyla bozulur.

Halife, Allahü teâlâya itaat eder. Emrindeki halkı da Ona itaate sevk eder. Rabbimiz, kötülüklerden sakınılması için cezalar emretti. Bunu uygulayacak olanların suç işlemesi yakışır mı?

Ölümü, ölüm anında yakınlarının sana yapacakları yardımın azlığını ve ölümden sonrasını düşün. Ölüme ve ondan sonrasına hazırlık yap.

İyi bil ki, ölümü müteakip bir yere gireceksin. Orada uzun müddet kalacaksın. Dostların yalnız bırakacak, tek başına orada kalacaksın.

Kişinin kardeşinden, ana-babasından, çoluk-çocuğundan kaçacağı günde, sana yardımcı ve dost olacak şeyi hazırla. Herkesin diriltilip gizli olan şeylerin ortaya çıkarılacağı günü hatırla. Artık o zaman bütün sırlar açılmış olacaktır.

Ecel gelip çatmadan ve fırsat elde iken Allahü teâlânın kullarına adaletle hükmet. Senin felaketine sebep olan şeylerden istifade eden insanlar seni gaflete düşürmesin. Kendileri dünya menfaatlerine kavuşmak için, seni ahirette kavuşacağın nimetlerden uzaklaştırırlar. Bugünkü gücüne kuvvetine bakma, ahirette halinin ne olacağını düşün, ona göre iş yap. Bir ağ gibi seni saran ölüm her an yaklaşmaktadır. Hesap vereceğini unutma!

Şimdi bunu herkesin kendi hayatında tatbik etmesi icab eder. Ben emir değilim, başkan değilim, vekil değilim deyip işin içinden sıyrılamayız. Hepimizin mesul olduğu kişiler-fertler vardır. Biz bunlara adaletli davranıyor muyuz diye düşünmek lazım.

Devleti yönetenlerin sorumluluğu elbetteki daha ağırdır. Bırakın Fıratın kıyısındaki çobanın kaybolan koyununu ya da evde tek başına aç yaşayan yaşlı kadını, kendilerine giden maillerden bile haberleri var mıdır acaba? Devlet erkinin baştaki fertleri eğer adaletli davranıyorlarsa da, talimat verdikleri alt kademedekiler işlerini hakkıyla yapıp, hakkı hak sahibine veriyorlar mı? Eğer ki eşi dostu kayırmıyorlarsa, o zaman bu gelir dağılımındaki düzensizlik niye böyle bir uçurum oluşturuyor.

Öyle ya garip gureba gözetilse, açlar doyurulsa, fakir fukara gözetilse bu uçurum olur muydu? Sosyal Vakıfların önü pandemiye rağmen kuyruklarla dolu. Bir de kuyruklara giremeyenler var. Belki yaşlı, belki engelli… Bunları kim takip ediyor. Ne yer ne içerler… Her gün haberlerde görüyoruz evi başına yıkılmak üzere olanlar, evin çalışanının olmadığı, dul ve yetimlerin açlıkla imtihan edildiği haberleri…

Ne demişti Hasan-ı Basri hazretleri tekrar hatırlamakta fayda var. “Kişinin kardeşinden, ana-babasından, çoluk-çocuğundan kaçacağı günde, sana yardımcı ve dost olacak şeyi hazırla. Herkesin diriltilip gizli olan şeylerin ortaya çıkarılacağı günü hatırla. Artık o zaman bütün sırlar açılmış olacaktır.” İşte o gün gelmeden hak sahibinin hakkına kavuşması temennisiyle…