Yunus Emre’nin de dediği gibi söz çok önemli ve çok etkilidir. Bu yüzden kişi konuşmasına çok dikkat etmeli ve sözünün nelere mal olabileceğini iyi düşünmelidir. Ağızdan çıkan söz kavga doğurabileceği gibi, barışa da sebep olabilir. Bu, konuşan şahsın ağzından çıkan kelimelere, konuşmanın yapıldığı zaman ve ortama da bağlı bir husustur.

Yunus Emre'nin dediği gibi

Söz ola kese savaşı söz ola kestire başı

Söz ola ağulu aşı bal ile yağ ede bir söz

Kişi sözünü söylemeden önce çok iyi düşünmelidir. O yüzden atalarımız “Bin düşün bir konuş” demişlerdir. Çünkü söz, insanın ağzından çıktıktan sonra bir daha geri dönmesi mümkün değildir. Ya söylediğiyle faydalı olup gurur duyar ya da zarar edip pişman olursun. Nitekim Hz. Ali (r.a) “Söz ağızdan çıkana kadar o senin esirin ağızdan çıktıktan sonra sen onun esirisindir” diye buyurur. Bundan dolayı kişi söyleyeceği sözü çok iyi düşünmeli, ondan sonra söylemelidir.

Bir kıssadan hisse ile biraz pekiştirmekte fayda görüyorum.

Zamanın birinde padişah, bir gece rüyasında tüm dişlerinin döküldüğünü, yemek bile yiyemez hale geldiğini görür. Sıkıntı içinde uyanır. Vezirini çağırıp sarayın rüya tabircisinin hemen huzuruna getirilmesini buyurur. Uyku sersemi rüya tabircisi yanına gelince, padişah düşünü anlatıp sorar:

-"Tabircibaşı, bu rüya hayır mıdır, şer midir? Neye işarettir, hele bir söyle."

Tabircibaşı biraz düşünür; sonra utana sıkıla:

-"Şerdir, Padişahım" der.

-"Uzun yaşayacaksınız; ama ne yazık ki, tüm yakınlarınızın gözlerinizin önünde birer birer ölüp sizi yapayalnız bıraktıklarını göreceksiniz."

Bir an sessizlik olur; ardından padişah kükrer:

-"Tez atın şunu zindana, felaket habercisi olmak neymiş öğrensin!"

Tabircibaşı, yaka paça götürülüp zindana atılır. Padişah bir başka tabircinin bulunmasını emreder. Huzura getirilen ikinci tabirciye de rüyasını anlatıp sorar:

-"Hayır mıdır, şer midir?" der.

İkinci tabirci de önce biraz düşünür; ama sonra yüzü aydınlanır:

-"Hayırdır, Padişahım!" der. "Bu rüya, tüm yakınlarınızdan daha uzun yaşayacağınızı gösterir. Daha nice seneler boyu ülkenizi yönetebileceksiniz."

Padişah, ağzı kulaklarında buyurur:

-"Bu tabirciye iki kese altın verin!"

Başından sonuna durumu izleyenler, tabirciye sorar:

-"Aslında siz de tabircibaşı da aynı şeyi söylediniz.

Neden onu cezalandırdı da seni ödüllendirdi?"

Tabirci güler:

-Elbette aynı şeyi söyledik; ama önemli olan, kimilerine ne söylediğin değil, nasıl söylediğindir.Önemli olan bu.

Velevki her söylediğimiz doğru olur, ama zamanı ve mekanı da doğru seçmemizde yarar var.

Müslüman konuşacağı zaman öncelikle söyleyeceği şeyin İslam’a uygun olup olmadığını kontrol etmelidir. İnsanları kırmamak adına uygun bir üslup kullanmalıdır. Bütün bunları yaptıktan sonra söyleyeceği sözün etkinliğini arttırmak için doğru bir zaman ve mekan tayin etmelidir. Çünkü her doğru her yerde söylenmez. Söz doğru olur ama zaman ve mekan seçimi yanlış olursa tepki alır.

Padişahın tabircibaşı gibi düşünmeden konuşmamak lazım, doğru olsa bile, aksi takdirde zindanı boylamak olabilir işin ucunda...