Eğitim her şeyden daha önemli bir konudur bana göre. Çok değerli olan eğitim ilinden topyekûn bütün millet sorumludur. Ancak çocuk evde, ebeveyninin yanda doğar, büyür ve şekillenir. Çocuk evin rengini ve özellikle annenin şeklini alır. İlk altı yıl, yani çocuk altı yaşına kadar tamamen ailenin etkisi altındadır. Daha sonra örgün eğitim dediğimiz okul dönemi başlar. Daha sonraki dönem ise evlilik ve hayata karıştığı dönem ve nihayet emeklilik, yaşlılık ve dünya hayatının sona ermesi.

Çocuk eğitimi ne zaman başlar ve nasıl yapılır sorularına cevap arayalım birlikte. Eğitim, anne babanın evliliğiyle birlikte başlar. Yani önce ebeveynin iyi niyetle evlilik akdini yapmalarıyla başlar. Günahtan tövbe ederek, haram lokmalara, faize bulaşmadan aile geçimini temin sözüyle başlar. Besmeleli, abdest ve namazlı, infak ve paylaşımcı… güzel bir aile hayatına söz vermekle başlar. Ana rahmine çocuğun düşmesi ve doğarken ezan ve kametin kulağına okunmasıyla devam eder. Altı yaşına kadar, okul dönemine dek, çocuklar anne ve babanın ,abi ve ablaların tesirindedir. Tamamen mukallittir, evde gördüğünü taklid eder ve o şekilde şekillenir, kişilik kazanır. Uzmanlar 0-6 yaş gurubunda kişilik yüzde 85 oranında şekillenir derler. Özellikle 0-3 yaşı, en hızlı algı dönemleri ve karakter oluşum yıllarıdır. Ailede çok şey anlatmak yerine çok iyi örnekler sunmak, iyi rol ve model olmak önemlidir. Eski tabirle anne ve baba, varsa dede/nine, abi ve ablalar “üsve-i hasene” (güzel örnek) olmalıdır.

Ev bir okul, okul da bir ev olmak zorundadır. Yani anne ve baba eğitim görmüş öğretmen gibi bilimsel ve duygusal olarak çocuklarını evde iyi bir şekilde eğitmeli, okulda da öğretmenler, anne baba şefkati ve sabrıyla öğrencileri terbiye etmelidir. Öğretmen okulda anne baba şefkatini taşımalı, evdede  anne baba öğretmen gibi eğitimi bilmeli ve o şekilde çocuklarını yetiştirmelidir.Anne yemeğini pişirirken abdestli, besmeleli bu işi yapmalı, baba eve bir şey getirirken helal ve haram oluşuna, hatta şüpheli oluşuna dikkat etmek zorundadır. Ailede beslenme konusu çok mühim bir meseledir. Eve haram girmemeli. Anne- baba, hoşgörü ve güler yüzlü olmalılar. Çocuklara ilgi göstermek, onları dikkatlice dinlemek, güzel ve mantıklı cevaplar vermek eğitimin önemli bir unsurudur. Kitap okumak, günlük tutup yazılar yazmak, infak ve tasadduk kültürünü yaşayarak öğretmek, merhametli ve adaletli olmak… en büyük eğitimdir.

İster anne baba olsun ister öğretmenler olsun, çocuğun hem aklına, hem kalbine ve hem de midesine dokunmalıdır. Genel olarak öğretmenler akla hitap edip kalp ve mide işini ihmal ederler. Ebeveynler ise, genellikle mideye odaklanırlar. Neredeyse sadece beslenmeleriyle ilgilenirler. Özellikle ailede çocuk, hiçbir yönüyle ihmal edilmemeli. Okulda öğretmen beslenme işiyle az ilgilense bile kalp ve İrfan yönünü, eğitim cephesini ihmal edemez/etmemelidir. Merhum Nurettinin Topçu bir konuşmasında öğretmenlere seslenirken: “İlkokulda merhameti, ortaokulda adaleti öğretin yeter” demiştir. Kalp ve gönül eğitimi bu kadar önemlidir. Anne çocuğunun beslenmesine verdiği önemin yarısını çocuğunun manevi eğitimine vermiş olsa, memlekette suç işleme oranları yüzde seksen düşer. Cennet cehenneme gerçekten inanan bir mümin, gaflet anlarının dışında kul hakkına girmez, hırsızlık yapmaz, rüşvet ve faiz yemez…

Çocuk, okul öncesi hayatta, her zaman sevgi ve güler yüz görmeli. Güzel sözler duymalı. Doğar doğmaz sağ kulağına ezan, sol kulağına kametin okunmasının hikmeti budur. Çocuklarımız sürekli ezan sesini, Kuran sesini duymalı, cami ve Kabe görüntüleri gösterilmelidir. Mümkünse küçük yaşlardan itibaren camiye götürülmeli, hatta Umreye ve Hacca götürülmeli, birlikte bayram tekbirleri getirilmeli, Kurban eti birlikte dağıtılmalı, muhtaçlara birlikte yardım edilmelidir.

Evin odalarında özellikle çocuk odasında hatırlatıcı nesneler, güzel söz ve fotoğraflar bulundurmakta faydalar var. Ecdadın fotoğrafları, cami,  Mescidi Aksa, Haremeyn fotoğrafları, mazlum coğrafyalardan görüntüler… evin uygun köşelerinde asılabilir. Ayet ve hadisler, düşündürücü güzel sözler de ayni şekilde panolarda yazılabilir. Evimizin bir köşesinde bir iki seccade bulundurup mescit gibi kullanılabilir. Orada itikafa niyet edilerek ibadetler yapılmalı, cemaatle namaz kılınmalıdır.

Yemeğe oturmadan güzelce eller yıkanmalı, birlikte yemeğe oturulmalı, besmele ile yemeğe başlanılmalı, yemekten önce ve sona biraz tuz alınmalı, tam acıkmadan yemeğe oturulmamalı, tam doymadan yemekten kalkılmalıdır. Allah’a hamd ve dua ederek son verilmelidir. Yemek adabı uzun uzun uygulamalı bir şekilde çocuklara öğretilmelidir.

Çocuk oyuncaklarının seçimi de önemli bir konudur. Rastgele oyuncak alınmamalıdır. Bunun yerine çocukların gelişimine, eğitimine katkı sağlayacak oyuncaklar tercih edilmelidir. Alınan oyuncaklar çocuğa olumsuz etki edebileceği gibi olumlu yönde de etkileri vardır. Bu yüzden doğru oyuncakların seçilmesi gerekmektedir. Örneğin, ezan okuyan, elif ba okuyan sesli oyuncaklar çocuğa ilk dönemlerinden itibaren kulak aşinalığı kazandırır. Ya da değerler eğitimini konu edinen oyun kartları, elektronik oyuncaklar veya bol görselli kitaplar tercih edilmelidir. Hafızasını güçlendirebilecek, el becerilerini, görsel ve işitsel zekasını geliştirebilecek oyun ve oyuncaklar seçilmelidir. Ayrıca çocuğun ahlaki, toplumsal, manevi değerleri kazanmasını sağlayacak olan aktivitelere de öncelik verilmelidir.

Su içme ve uyku düzeni konusunda da yavrularımıza bilimsel anlatımlar yapıp uygulamalı bir şekilde eğitimini vermeliyiz. Su sağlık açısından vazgeçilmez bir nimettir. Temiz ve canlı su içilmelidir. (Canlı su, bekletilmemiş su demektir). Oturarak ve üç yudumda süzerek su içmek sünnettir. Yemek esnasında zorunlu bir durum olmadıkça su içmemek gerekir. Yemekten bir müddet önce (yarım saat gibi) ve bir o kadar da yemekten sonra su içmemekte fayda var. Sabah uyandıktan hemen sonra bir iki su bardağı ılık su, mümkünse biraz limon katarak içmek sağlık açısından önemlidir. Hem biz uygulayalım ve hem de çocuklarımızı eğitelim. Uyku düzeni de  Efendimiz (sav) ve uzmanlar tarafından anlatılan şekliyle ailede uygulanmalıdır. Verimli uyku vakitlerini iyi bilmek, erken uyuyup erken kalkmak, kaylule uykusundan  istifade etmek, zaman yönetimi, sağlık ve üretimin verimliliği adına çok önemlidir.

Çocukların gelişimini negatif yönde etkileyen en önemli sebeplerin başında anne baba arasındaki problemler gelmektedir. Bu noktaya da dikkat çekmek gerekmektedir. Örneğin aile içi şiddet, tartışmalar, boşanmalar, ayrılıklar ve her türlü aile içi problemler, çocuğun geleceğini çok önemli ölçüde etkilemektedir. Toplum içindeki problemli bireylerin çocukluğu incelendiğinde, büyük kısmının bu tür ailelerin çocukları olduğu görülecektir. Dolayısıyla çocuk eğitiminde baştan beri saydığımız güzel örneklerin muhakkak aile içinde uygulanması gerekir ve olumsuz aile içi problemlerin en aza indirilmesi veya hiç olmazsa çocuğa yansıtılmaması sağlanmalıdır.

Bütün bu sayabildiğim ve sayamadığım birçok önemli konu, bilgi ve sabır gerektiren aile eğitiminin önemli konularıdır. Biz burada çok az bir kısmına değindik, örnekler verdik. Duyarlı aile reisleri bu çocuk eğitimi hususunu her şeyden daha önemli tutmalıdır. Unutulmamalıdır ki çok şey anlatmak yerine, kendi yaşantımıza çeki düzen verdiğimiz zaman, çocuklarımızı da olumlu yönde etkilemiş ve eğitmiş oluruz. Nebevi metot her şeyin ilacıdır. İslami eğitim yegane çözümdür.

Selam ve dua ile…