Jeoloji ; temel inceleme konusu dünya ve özellikle de, yer kürenin üzerinde yaşadığımız dış kabuğunu oluşturan katı maddesi "taş küre"nin içeriğinin, yapısının, fiziksel özelliklerinin, tarihinin ve yer kabuğunu şekillendiren süreçlerin incelendiği bilim dalıdır.

Jeolojinin temel konusu dünya gezegeni olmakla birlikte, yer benzeri gezegenler (Mars, Venüs, Merkür) ve doğal uyduların incelenmesini de içerir. Yer bilimleri bünyesinde ele alınır.

Yerbilim geniş anlamı ile, yerküresinin güneş sistemi içerisindeki durumundan onun fiziksel ve kimyasal özelliklerine, oluşumundan bu yana geçirdiği değişikliklere, üzerinde yaşayan canlıların evrimine kadar geniş bir kapsama sahiptir.

Yeryuvarlağın tarihinden, yaşam, yerkabuğunun bileşimi ile yapısal koşullardan ve yer üzerinde gelişen evrimlere hakim kuvvetlerden bahseden bilimdir.

Yerbilim, dar anlamı ile ya da çoğunlukla algılandığı biçimiyle, bütün yeryuvarlağının değil, özellikle ortalama kalınlığı 35 km olan katı yerkabuğunun bilimidir.

Bu şekliyle jeoloji, yeryüzünü ve yeryüzü ile insan toplulukları ilişkisini inceleyen coğrafyadan ve yerküresini tüm olarak fiziksel yöntemlerle inceleyen 

yerfiziğinden, yerkimyasından ve yerölçümden ayrılmaktadır.

Gezegen yerbilimi ise güneş sistemindeki diğer cisimlere jeolojik prensiplerin uygulanmasını içerir. Bununla birlikte, selenoloji (Ay bilimi - Ay'ın incelenmesi) gibi, özelleşmiş terimler de kullanılmaktadır.

Yerbilimciler Dünya'nın yaşının yaklaşık olarak 4,6 milyar (4.6x10⁹) yıl olarak tanımlanmasına yardımcı olmuşlar, Dünya'nın litosferinin hareketli tektonik plakalara ayrıldığını tespit etmişlerdir.

Teorik boyutun yanı sıra, jeoloji çok geniş bir pratik alana sahiptir; yerbilimciler örneğin dünyanın doğal kaynaklarının ve metallerin yerlerinin tespit edilmesine ve idare edilmesine yardımcı olurlar. Ayrıca değerli taşlar ve birçok mineral ile de ilgilenirler.

Jeolog Ne Demek?

Dünyayı şekillendiren tüm süreçleri ele alarak inceleyen kişiye jeolog denir. Yeryüzü katmanları ile beraber bu katmanlarda bilinen tüm hususlar, maddeler ve organizmalar jeologun görev çatısı altındadır. Özellikle toprak ve mineral ile beraber kaya kalıntıları üzerinden yeryüzünün zamanına bağlı olarak inceleme jeologun en önemli görevleri içerisinde yer alır. Kısacası yeryüzü ile ilgili bütün farklı materyaller ele alınmak suretiyle, jeoloji anabilim dalı kapsamında jeolog tarafından incelemeye alınır.