Daha önceki derslerimizde de konuştuğumuz “Kelime-i Tevhidi” genel hatlarıyla böylece hatırladıktan sonra şimdi de iman esaslarının ilki olan “Allah’a iman” bahsinin tafsilatına geçebiliriz.

İnsanın Allah’ı zat, isim, sıfat ve fiilleriyle tanıması; Allah ile zihnî ve kalbî bir ilişki içinde bulunması gerekir. Kur’ân baştan sona Allah'ın isim, sıfat ve fiillerinin tanıtımı ile doludur:

انني انا الله لااله الا انا فاعبدني و اقم الصلوة لذكري

“Şüphesiz ki ben Allah’ım. Benden başka hiçbir ilah yoktur. O halde bana kulluk ve beni anmak için namaz kıl.” (Taha, 14).

نبئ عبادي اني انا الغفور الرحيم و ان عذابي هو العذاب  الاليم

“(Ey Muhammed!) Kullarıma benim çok bağışlayan çok merhamet eden olduğumu, azabımın da elem dolu azap olduğunu bildir. (Hıcr, 49-50).

ان ربك سريع العقاب و انه لغفور الرحيم

“Şüphesiz senin Rabbin cezası çok çabuk olandır.  Şüphesiz O, çok bağışlayan çok merhamet edendir.” (En’âm, 165).

أن ربك لذو مغفرة و ذو عقاب اليم

“Şüphesiz senin Rabbin hem bağışlama sahibidir hem de elem dolu bir azap sahibidir.” (Fussilet, 41/43).

غافر الذنب و قابل التوب  شديد العقاب ذي الطول

“(Allah), günahı bağışlayan,  tövbeyi kabul eden, , azabı ağır olan, lütuf sahibidir.” (Mümin, 40/3).

الله لااله الا هو له الاسماء الحسنى

“Allah kendisinden başka hiçbir ilah bulunmayandır, en güzel isimler O’nundur.” (Taha, 8)

Bunun gibi yüzlerce ayette Allah bize kendisini tanıtmaktadır.

İslam bilginleri ayet ve hadislere dayanarak Allah’ı tanıtan eserler hazırlamışlardır. Bu eserlerden Allah’ın beş çeşit isim ve sıfatının olduğunu öğreniyoruz. Bunlar zâtî, sübûtî,  selbî, fiilî ve haberî  (müteşâbih) sıfatlardır.

Değerli Kardeşlerim!

Bu dersimizde zati sıfatları ele alalım: Zatî sıfatlar; vücut, kıdem, bekâ, vahdâniyet, muhâlefetün  lilhavadis ve kıyam binefsihî olmak üzere altı tanedir.

I. ZATÎ SIFATLAR

1. Vücut: Allah’ın var olması demektir. Allah vardır, varlığı kendiliğindendir yani Allah yaratılmış değildir. Her şeyi O yaratmıştır, O olmasaydı hiçbir şey olmazdı. Allah’ın dışındaki hiçbir varlık kendiliğinden meydana gelmemiştir, hepsi Allah’ın yaratmasıyla var olmuştur, hayatlarını Allah’ın lütfu keremiyle devam ettirmektedirler.

2. Kıdem: Allah’ın varlığının evveli ve başlangıcının bulunmaması, Allah’ın ezelî ve kadîm olması demektir.

Bu sıfat Allah’ın yaratılmamış olduğunu, O’nun olmadığı hiçbir zamanın bulunmadığını ifade eder. Çünkü zamanı ve mekânı yaratan da Allah’tır. Allah’ın dışındaki bütün varlıkların sözgelimi güneşin, ayın, dünyanın, yıldızların, gezegenlerin, insanların, hayvanların, bitkilerin bir evveli, bir başlangıcı, yaratıldıkları ve var olmaya başladıkları bir zamanları vardır. Çünkü bu varlıklar önceleri yok iken sonradan Allah’ın yaratmasıyla var olmuşlardır.

3. Bekâ: Allah’ın bâkî, ebedî, sonsuz, ölümsüz olması ve varlığının sonu olmaması demektir. Sonlu olmak, ölümlü olmak, bir gün yok olmak, yaratılmış varlıkların özelliğidir. Kâinatta gördüğümüz ve görmediğimiz, küçük ve büyük bütün varlıklar sonludur, ölümlüdür, bir gün yok olacaklardır. İhlas Suresi ile Rahman Suresinin              كل من عليها فان و يبقى وحه ربك ذو الحلال و الاكر

“Yeryüzünde (ve âlemde) bulunan her canlı fanidir, ölümlüdür, ancak azamet ve ikram sahibi Rabb’inin zâtı bâki kalacaktır.” anlamındaki 26-27. ayetleri yüce Allah’ın bu sıfatlarını ifade etmektedir.

4. Vahdaniyet: Allah’ın bir ve tek olması demektir. Allah; zatında, sıfatlarında ve işlerinde tektir; eşi, benzeri ve ortağı yoktur. İhlas suresinin “De ki O Allah bir, tektir. ”قل هو الله  احد anlamındaki ayeti Allah’ın bu sıfatını ifade etmektedir. Bütün peygamberler, O’nun vahdaniyetini, tekliğini anlatmışlardır.

İslam dinin tevhid dini olması, Allah’ın tek ilah ve tek mabut olması esasına dayanır. O’ndan başka ilah kabul etmek şirktir, şirk ise en büyük zulüm, en büyük günahtır. Kelime-i tevhît yani "Lâilâhe illallah" cümlesi Allah’ın tekliğini ve eşsizliğini, O’ndan başka ilah olmadığını ifade eder. Kur’ân baştan sona Allah’ın birliğini anlatan ayetlerle doludur:

لو كان فيهما الهة الا الله لفسدتا

“Eğer yerde ve göklerde Allah’tan başka ilahlar olsaydı, kesinlikle yerin ve göklerin düzeni bozulurdu.” (Enbiya, 22) anlamındaki ayet Allah’ın vahdaniyet sıfatını anlatmaktadır.

5. Muhâlefetün lilhavâdis: Allah’ın yaratıklardan hiçbirine benzememesi demektir. Biz Allah’ı nasıl düşünürsek düşünelim, O bizim düşündüğümüzden aklımıza, hayalimize ve hatırımıza gelen şeylerden başkadır, hiçbirine benzemez. Çünkü bizim Allah’ı benzetmek istediğimiz şeylerin hepsi yaratılmış ölümlü, muhtaç ve aciz varlıklardır. Allah zatı, sıfatları ve fiilleriyle hiçbir yaratığa benzemez. Mesela insanların gücü, görme, işitme ve bilme gibi yetenekleri vardır. Allah’ın da gücü, görmesi, işitmesi ve bilmesi vardır. Ancak insanların gücü, görmesi, işitmesi ve bilmesi Allah’ın gücü görmesi, işitmesi ve bilmesine asla benzemez.

6. Kıyam binefsihî: Allah’ın varlığının kendiliğinden olması, başkaları tarafından var edilmemiş, yaratılmamış ve doğmamış olması demektir. Yaratılmış varlıklar, varlıklarını sürdürebilmeleri için Allah’a muhtaçtırlar. Allah ise hiçbir şeye muhtaç değildir, zaman ve mekândan münezzehtir, zamanı da mekânı da diğer varlıkları da yaratan O’dur.

Asır suresini okuyarak bu gün ki dersimizi tamamlayalım. Bir sonraki derste kucaklaşmak üzere Allah’a emanet olunuz.

اعُوذُ بِاللهِ مِـنَ الشَّيْطَانِ الرَّجِيــمِ بِسْــــمِ اللهِ الرَّحْمَـنِ الرَّحِيـمِ

وَالْعَصْرِ

Asra yemin ederim ki,

إِنَّ الْإِنسَانَ لَفِي خُسْرٍ

İnsan gerçekten ziyandadır.

إِلَّا الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ وَتَوَاصَوْا بِالْحَقِّ وَتَوَاصَوْا بِالصَّبْرِ

Ancak iman edip iyi dünya ve âhiret için yararı işler yapanlar, birbirlerine hakkı tavsiye edenler ve sabrı tavsiye edenler müstesna.

Ve’l-Hamdü Lillahi Rabbi’l-Alemin. El-Fatiha…