Kapının eşiğine baş koyan, “Bizim Yunus” sözünü işitmedikçe sadece nefes alıp öyle kalan Yunus’u ile yan yanadır, mezarlıkta. Bu iki gönül insanının gerçekte nerede defnedilmesi önemli değil, önemli olan onların hatıralarına saygıdır, gelenekte. Herkes sahiplenmiş bu iki mutasavvıfı. Gaye birer Fatiha göndermek değil midir, gönülden: 

“ Kutbu’l-Ârifiyn Tabduk Emre… El-Ârif-i bi’llah Yunus Emre” Hâşizâde Hacı Ali Efendi, irşadı esas tutar, hayatında. “Ben gülü deste bağlarım / Desteyi dosta bağlarım” diyen bu gönül adamı, şimdi Yunus ve Tabduk makamıyla komşu olan türbesindedir.  

Erzurum… Bir Tutam Erzurum…

“Erzurum” denince sesine meftun olduğumuz çok isim vardır. Kuşkusuz. Hepsini anmak isterdik, bu notlarımızda.

Gelin görün ki meraklısı arar, bulur istediği vakit, Erzurum’un hatırlatıcısı ses sanatkârlarını.

Mükerrem Kemertaş’ı unutmam mümkün olmadı, Erzurum denildiği zaman. “Yar koynunda bir çift suna beslenir” dedikçe. Eserin geri kalanını hatırlar, musıkîye meyli olan.

Üstü yağmur, altı çamur ve yine gönlü hoş olanların yâr hanesinde oluşu, berrak bir uslûpla ifadesi…  

Erzurum… Bir Tutam Erzurum… 

Erzurumlunun istediği topraklarına yabancının el uzatmaması, ata yadigârı topraklarına adım atılmaması. Tabyalar onun içindir, aslında.

Mecidiye, Aziziye, Büyük Palandöken, Küçük palandöken, Tafta, Karagöbek, olmak üzere yirmiyi aşkın tabya, bu amaçla yapılmıştır, Çanakkale’de olduğu gibi. Kimi yaptıran padişahıdır, zamanın kimi şehri canı-kanı pahasına koruyan komutanların. 

Erzurum… Bir Tutam Erzurum… 

İspir’e giderken sizin dikkatinizi çekecektir, Kaçkar Dağları.

Kız Köprüsü’nden yürümeniz geçmişe yolculuk başlatmanızdır, bir manada.

Çoruh’un çağlayışına tanıklık edilen an sonrası oldukça yükseklikte zamana direnen İspir Kalesi’ni görmeniz lazım.

Erzurum Kalesi’ndeki mescid misali Allah’a uzanan ellerin açıldığı mescid dikkatten kaçmaz.

Yine İsevî inancın kalıntısı üç nefli bir kilise, Tuğrul Şah Camii, ilmin ve irfanın merkezlerinden Kadıoğlu Medresesi İspir’in görülmeden geçilmemesi gereken anıt yapıları olarak durur, önünüzde. 

 “Belli ki bir köy” deyip geçmeyin, Sırakonakları. Oradaki evlere bakın, dünü hatırlayarak.

Tabiatın yemyeşilliği içinde Sırakonaklar’da dinlenmeniz gerekir, bir müddet, atmak için yorgunluğu üzerinizden.  

Erzurum… Bir Tutam Erzurum… 

Erzurum’a geldiğiniz vakit, Tortum’u görmemek, ehl-i vicdana sığmaz. Akıl kârı değildir, bu. Mutlaka “şelale” denince içinde “Tortum” geçer, seyyahların notlarında. Kaleme alınan yazılarda “Erzurum” yer aldı mı, Tortum’un ismi geçmez mi?

Kuzeydoğuya gidildikçe Tortum Gölü’ne varacaksınız, ayaklarınız sizi oraya götürecek. Birkaç köy sıralanır, yol boyunca. Tufanç, Akdağ, Tafta, Köşk birkaç isimdir, aklımızda kalan.  

Tortum’da tuz üretim alanlarını görürsünüz, rastlarsınız dağ eteklerindeki beyazlığın suya yansıyan aksi gibi. Bembeyazlık alıp götürür sizi, Palandöken’den tuz kümelerine. Biri soğuk öbürü hayatın olmazsa olmazı tuzluluğa, tuzluklara.  

Tortum’da sadece tuz yoktur, bunu bilmeniz lazım. Bölgenin en iyi bal üretim alanlarına sahiptir, Tortum.

 Arıcılığın yapıldığı, kara kovan balına bağlılığın esas olduğu şekerle şurubun kabul edilmediği Tortum’da balı tatmadan ve almadan ayrılmamanız lazım.

Tortum Gölü’nün güzel manzaralarını seyre dalın yükseklerden. Nice kervanın gelip gitmesine tanıklık eden göl ve şelale…