Dakyanus birçok araştırmacı ve müfessirce kabul gördüğü gibi hem Eshabı Kehf olayının yaşadığı şehrin, hem de bu Allah dostlarına zulmeden Kralın ismidir.

Lice’de bulunan Antik şehrin ve Kralının adı Dakyanus’tur. Lice’deki Dakyanus Antik kenti gibi, Kralının adının da Dakyanus olması sadece bir tesadüf olabilir mi?

5.) Dakyanus Antik kentinin bulunduğu “Fis” ovasının adı Efsus’tan bozulmadır.

Şevket Beysanoğlu “Fis” adının aslında Efsus’tan bozma olduğunu belirtmektedir.

6.) Mağaranın bulunduğu dağın adının Eshab-ül Kehf adını taşıması.

1977 yılına kadar Devletin Resmi kayıtlarında Eshab-ül Kehf’in bulunduğu Dağ’ın adı Eshabı Kehf Dağı olarak geçmektedir. Eshabı Kehf olarak geçen Dağın adı, bu tarihte Harita Genel müdürlüğünce yanındaki dağlarla birlikte değiştirilmiş ve İnceburun Dağları adını almıştır. 1976 yılında 1.Uluslararası Türk Folklor kongresine bildiri olarak sunulan ve daha sonra Kongreye sunulan diğer eserlerle birlikte kitap haline getirilen “Eshab-ı Kehf’in yeri” konulu çalışmasını kaleme alan Şevket Beysanoğlu Bey bu dağdan RAKİM dağı olarak bahsetmiş, parantez içinde de Eshab-ı Kehf dağı olduğunu belirtmiştir.

7.) Mağaranın bulunduğu dağın tepesinin bazı haritalarda ‘Rakim’ tepesi olarak geçmesi.

Yakın tarihlere kadar Devlet Kurumlarına ait birçok haritada mağaranın bulunduğu dağın adının Eshab-ül Kehf, tepesinin ise Rakim tepesi olarak geçtiği bilinmektedir.

8.) Olayın geçtiği dönem bölgenin Doğu Roma imparatorluğu hâkimiyetinde bulunması.

Olayı araştıranlarca olayın geçtiği dönem olarak Roma imparatorluğu genel kabul görmüştür. Hristiyan kaynaklarına göre olay Hz. İsa’dan sonra 201 ile 254 yılları arasında hüküm süren Decius (Dekyanus= Dakyanus) döneminde yaşanmıştır.

Lice bölgesi, MS 226 yılına kadar Roma-Part, 226 yılından sonra ise Roma-Sasani egemenlikleri arasında savaşlara sahne olmuştur. Dakyanus Antik kentinin Roma döneminden kaldığı neredeyse %100’e yakın bir oranda ispatlanmıştır. Selevkoslar dönemine ait olabileceğini iddia edenler varsa da Dakyanus kentinin Roma mimari yapılarını barındırması bu iddiamızı güçlendirmektedir. (Abdülkerim Balta: Lice Tarihi bölümü. Zeki Dilek(ed) Lice. s: 34)

9.) Kehf suresine konu olan 3 olaya ait bulguların bölgede var olması.

a) Eshab-ı Kehf kıssası, Eshab-ı Kehf olayına ait bir çok bulgu ve efsane bölgede mevcuttur.

b) Hz. Musa ve Hz. Hızır(AS) Kıssası, Diyarbakırın Doğusunda ve Dicle nehrinin kuzeyinde Hızır İlyas Köyü vardır..1970 sayımına göre burası 40 Haneli, 212 nüfuslu bir yerleşim merkezidir...Daha kuzeyinde Kani Hızır (Hızır pınarı) vardır... Hızır (AS)'nın Birkleyn mağaralarında Hz. Musa ve iskender-i Zülkarneyn ile buluştuğuna dair efsaneler halk arasında anlatılmaktadır...

c) Zülkarneyn Kıssası, Eshab-ı Kehf'in 10-20 km kuzeyinde Zülkarneyn mağaraları vardır. Bu mağaraların 9-10 km kadar batısında ise Zülkarneyn kalesi harebeleri mevcuttur…

10.) Lice’deki Mağara ile ilgili bilgilerin Anadolu’nun en eski bilgilerine sahip olması;

Bu hususta Dicle Üniversitesi İlahiyat Fakültesi öğretim üyesi Prof. Dr. Hasan Tanrıverdi şu yorumda bulunur. Kur’an-ı Kerimde bahsedilen mağara 7 kişiyi rahatlıkla içine alacak şekildeydi. Ancak bu mağara neden küçük denecek olunursa; Selahaddin Eyyubi döneminde mağaranın yarısının yıkılıp taşları aşağıya Dérkam köyüne düşmüş, mağara unutulmasın diye Selahaddin Eyyubi’nin kardeşi Melik Adil Kehf mağarasını tamir ettirmiştir. Melik Adil’in, yani Eyyubilerin Lice, Antak hakimi olduklarını, Antaktaki minaredeki yazıdan da anlıyoruz. Melik Adil Kehf mağarasını da tamir ederek buraya yazısını bırakmıştır. Bu yazı Ashab-ı Kehf’in Diyarbakır Lice’de oluşunun en önemli belgesidir.

1183’de Diyarbakır Selahaddin Eyyubice alındı. Kardeşi Melik Adil 1200-1218 yılında bölge sorumlusu oldu.

DEVAM EDECEK