Hayat devam ediyor. Her insan kendi kabul ve inançları ile bir pratik ortaya koymaktadır. Her insanın dünyaya bakış açısı farklılıklar gösterebilir. Hayat ve yaşam her kişiye göre farklı anlamlar ve pratikler oluşturabilir. Bu anlamda yaşanılan coğrafyanın insan üzerinde etkisinin olması kaçınılmazdır. Bunu inançtan giyime yeme içmeye hatta düşünme şekline kadar farklılıklar içinde olmak gayet doğal bir sonuçtur. İster dini kabuller anlamında ister beşeri sistemdeki kabuller noktasında tek tip robotik anlayış dayatmacı ve diktatörlük anlayışının zeminini oluşturur. İnsan oğlu öyle zengin bir hayal ve kabul anlayışına sahiptir ki hiçbir anlamda dar alanlara sıkıştırılamaz. Şartlar çevre iklim ekonomi sosyal konum coğrafya  kişinin yaşam pratiğinde etkileyici bir özelliğe sahiptir. Yetişim  tarzı ve süreci her kişide farklı farklı olabilir. İnsanoğlunun kabulde zorlandığı şeylerden biride dayatmalardır. Yaratıcı insanı yaratırken metabolizmasının ve ruhunun her an  kevniyatla ilişkili etkileneceği bir kanun koymuştur. Yıldızların ve doğal bir takım kokuların insan vücudunda bazı hormonları harekete geçirebilmektedir. Bu etkileşim insanda bir takım davranışlarına etkili olmasını sağlamaktadır. O nedenle yeryüzündeki coğrafi konumdan iklime mevsime hatta günün bölünmüş saatlerine kadar insanın metabolizması akıl ve ruh dahil bu etkileşim içindedir. Kısaca aynı fikir tip ve düşüncede yada anlayışta insan inşa etmek mümkün değildir. Eğilimler zevkler kabuller farklılıklar gösterebilir. Bazı insanlar soğuğu sever bazıları sıcağı bazıları dağı sever bazıları ovayı bazıları suluk yeri sever bazıları yüksek yerleri gibi insanoğlu yeryüzünün tüm güzelliklerinde hayat bulmuştur. Bu farklılıkları her alanda örneklendirmek mümkündür. O nedenle çok geniş bir hayal ve düşünme kapasitesinde olan insanı dar kalıplara sıkıştırmak insana yapılmış en büyük zulümdür. Bu farklılıkların oluşturduğu zenginlik ise insan oğlunun ne kadar ulvi bir yaratılmış olduğunu göstermektedir. İnsan bu özelliği ile fikri olarakta çok zengindir. Hayatı yorumlamada yaşamı kolaylaştırmada yada önermeleri de korkunç bir zenginliğe sahiptir. Yaratıldığı günden bu güne bu düşüncelerini şiirlerde şarkılarda kitaplarda deyişletde hikayelerde dile getirip hatta yazmaktan geri durmadı. Bu haykırış kıyamete kadar devam edecek bir derinliktedir. Çünkü insanı yaratan Allahtır.

 O'ndan kaynaklı bilginin yansıması insanoğlunda ruhunda yer edinmiştir. Bu derinlikteki insanı zapt etmek mümkün değildir. Sadece din ile özünü hatırlatıp vahiyle disipline edilebilinir. Her insanın hedef ve talepleri farklıdır. Kimisi mevcutla kanaat ederken kimisi hırsla daha fazlasını ister. Kimisi iyilikten yana olurken kimisi zulüm etmeye meyyaldir. Kimisi hakkına rıza gösterir kimisi işgal etmeyi ister. Bir  çok farklılıklarda  konuşulabilir.  Bunu düşünce aleminede yorumlamak mümkün siyasette, inançtan kaynaklı ibadete kadar her alanda farklılıklar kaçınılmazdır. İnsan bu ise bu eğilimlerde ise ne yapılmalıdır sorusuna cevap bulmak gerekir. Öncelikle bu farklılıkların kabul edilmesi gerekir. Sonrasında beraber yaşamanın kurallarını konuşmak gerekir. Bunun için esas olan "anlamak ve anlaşılmaktır " bununda zemini saygı dan gecer. Karşındakine saygı göster ki saygı bulasın. Farklılıklar ve farklı düşünceler bir ayrılık nedeni değildir bilakis insanın özüne uygun zenginliğin adıdır. Farklı düşünceden korkanlar cahillikten beslenip tebaasını köle ruhlu kendine itaatkâr olmasını isteyen düşüncenin ürünüdür. Geri kalmışlığın fakirliğin köle ruhlu kalmanın sebebi tek tipçi düşünce mantığının  sonucudur. Elindeki gücü kaybetme korkusunun hezeyanını yaşayan anlayışın yasakçı zihniyeti ve bilgiyi kendinden menkul bilmenin sonucudur. şuan ümmetin geri kalmasının temel nedenlerinden biride farklılıklardan korkma ve engellemeden kaynaklıdır. Bilginin sahibi Allah'tır bilgi paylaşıldıkça anlam bulur ve zenginleşir. İnsan bu düşünce ve fikir  zenginliğin deki iklimde olgunlaşır üretken olur. Hayat yaşanılabilir bir boyut kazanır.