İnternette geçirilen sürenin kontrol edilmemesi, internetten uzak kalındığında

patolojik rahatsızlıklara neden olan bağımlılığa çocuklarda teknoloji

bağımlılığı denir.

Teknoloji her yaştan insan için oldukça cezbedici, hayat kolaylaştırıcı bir alandır

ve oldukça faydası bulunmaktadır. Fakat fazlası çocuklarda teknoloji

bağımlılığına neden olabilmektedir.

Çocuklar için de çizgi filmler, bilgisayar oyunları, internet kullanımı gibi

etkinlikler; gelişimi destekleyici, eğlenceli olabilmektedir.

Ancak teknolojinin olumlu taraflarının olumsuz etkilerinin gölgesi altında

kalmaması ancak ebeveynlerin sınır koyması ile mümkündür. Sınır

koyulmadığında çocuklarda teknoloji bağımlılığı ortaya çıkabilir.

Zeka belirtisi değildir!

Çocuğun özellikle küçük yaşlarda teknolojiye hakim olması zekasının çok iyi

olduğuna dair bir gösterge değildir. Çocuklar, sanal dünya ile ileri yaşlarda

tanışan ebeveynlerinin aksine daha teknolojik bir dünyada doğmuş olmalarının

da verdiği bir özellikle daha yetenekli oluyorlar. Ailelerin çocuklarının gelişimini

desteklemek için teknoloji kullanımını çocuğun yaşına göre içerik ve süre

bakımlarından denetlemeleri gerekmektedir. Denetim olmazsa çocuğun

psikoloji olumsuz etkilenebilir hem de ilerde çocuklarda teknoloji bağımlılığına

aday bir yetişkin olabilir.

Çocuklarda Teknoloji Bağımlığının Belirtileri Nelerdir?

Çocuklarda teknoloji bağımlılığında özellikle yoğun ekran maruziyetine kalan bir

çocukta yaşa göre farklı belirtiler ortaya çıkmaktadır. Çocuklarda teknoloji

bağımlılığı da küçük yaşta bu şekilde alışkanlıklarla ortaya çıkabilmektedir.

Özellikle çocuklarda teknoloji bağımlılığı, 0-3 yaş döneminde bulunduğu

ortamda yoğun televizyon, tablet ya da bilgisayar ekranı izlemiş bir çocukta;

 Dil ve konuşma becerilerinde gerilik meydana gelebilir,

 Çocuk her seslenildiğinde dönüp bakmayabilir.

 Çocuk büyüdükçe dikkat eksikliği, öfkesini kontrol etmekte

zorlanma meydana gelebilir.

 Çocuğun ebeveynleri ile ya da arkadaşları ile ilişkisini olumsuz

etkileyebilir ya da derslerinde başarısızlık, ödev yapmak istememe,

yazı yazmaktan sıkılma şeklinde tezahür edebilir.

Çocuklarda teknoloji bağımlılığı, ergenlik döneminde içe kapanma, teknoloji dışı

etkinliklere katılmak istememe, aile ve arkadaş ilişkilerinde bozulma

görülebilmektedir.

Teknolojinin ortaya çıkmasını kolaylaştırabildiği bu belirtiler dışında teknolojinin

kendi de bir bağımlılık yaratma ihtimali ile riskli bir durumdur. Çocuklarda

teknoloji bağımlılığı çocuğun geleceğini etkileyebilecek riskli bir durumdur.

Aileler Ne Yapmalıdır?

Ebeveynler öncelikle kendi teknoloji kullanım alışkanlıklarını gözden

geçirmelidir. Çocuklarda teknoloji bağımlılığı olan bir ailenin çocuğunda da bu

tarz bir problemin oluşması daha yüksektir. Unutulmamalıdır ki çocuklar

öncelikle kendi anne babalarını örnek alırlar.

Ebeveynini elinde telefonla ya da televizyon karşısında gören çocuk, kendi de bu 

mecralara yönelecektir. Bu mecralara yönelen çocukların da ileride teknoloji

bağımlısı adayı olma riski maalesef yüksektir.

0-2 yaş döneminde teknoloji kullanımı önerilmemektedir.

Örneğin; İştahını arttırmak amacıyla çizgi film karşısında yemek yedirilen bir çocukta

kalıcı iştahsızlık meydana gelmesi riski bulunmaktadır.

 Aileler çocuklarının teknoloji kullanımına süre kısıtlaması getirmeli

ve uygulamalıdır.

Ebeveynin çocuğun hangi sanal ortamlarda bulunduğunu,

seyrettiği içeriğin yaşına uygun olup olmadığını daha rahat kontrol

edebilmesi için küçük çocukların telefon ve bilgisayar kullanımı

ailelerin yanında ortak alanda olmalıdır.

Amerikan Psikiyatri Birliği DSM-5 klavuzunda İnternette oyun oynama

bozukluğunu ileri dönemde artma ihtimali görülen ve üzerinde araştırma

yapma ihtiyacı bulunan rahatsızlıklar sınıflanmasında belirlemiştir.

Bu rahatsızlık, özellikle 12-20 yaşları arasında görünmektedir. Bu durum

ergenlik döneminde çocukların yoğun şekilde, kimi zaman arkadaşları kimi

zaman sanal ortamda karşılaştığı insanlarla beraber, internet ortamında oyun

oynadığı, oynamazlarsa şiddetli tepkiler gösterdikleri ve bu oyunlar nedeniyle

sosyal, akademik faaliyetlerinin aksadığı bir rahatsızlıktır.

Kişinin kendi bunu bir rahatsızlık olarak görmeyebilir, hayatının etkilendiğini

anlatılsa dahi fark etmeyebilir. Çocuklarda teknoloji bağımlılığı her yaş gurubu

için ciddi bir rahatsızlıktır.

Kimi zaman çocukta altta yatan başka bir psikiyatrik rahatsızlık bulunur.

Örneğin;

Depresyon,

 Dikkat eksikliği,

 Kaygı bozukluğu,

Takıntılar gibi bir rahatsızlığın varlığı

Sosyal uyumsuzluklar,

 Arkadaşları ile yaşadığı problemlerin varlığı çocuğu internette daha

fazla oyun oynamaya yöneltebilir.

Teknoloji ile çok fazla vakit geçiren, teknoloji olmadığında ne yapacağını

bilemeyen, elinden alınmak istendiğinde verdiği tepkiler dolayısıyla ailelerin

kısıtlanma uygulamasının zorlaştığı durumlarda bir çocuk-ergen psikiyatri

uzmanından yardım almakta fayda bulunmaktadır. Bu tarz durumlarda ileride

çocuklarda teknoloji bağımlılığı rahatsızlığının ortaya unutulmamalıdır. Ailelerin

bu durumda mutlaka psikolog ya da çocuk ve ergen psikiyatri uzmanından yardım almaları

gerekmektedir.

Psikolog/ Aile Danışmanı Cansu Fidan