“Kalbinde zerre kadar kibir olan kimse Cennete giremez” (Hadis-i Şerif)

Kibir, Allah’ın hiç sevmediği ve şiddetle yasakladığı büyük günahlardan biridir. Cenâb-ı Hak şöyle buyurur: “Kibirlenip de insanlardan yüz çevirme ve yeryüzünde böbürlenerek yürüme! Zira Allah, kendini beğenmiş övünüp duran kimseleri asla sevmez.” (Lokman 31/18)

Büyüklük Allah’a mahsus bir vasıftır. İnsanın kibirlenmesi, Allah’a ait bir vasfı kendisinde görmeye çalışmasıdır ki, son derece yanlış bir anlayış ve insanın haddini bilmemesidir. Zira insanın inkar edilemeyecek derecede bariz olan şu vasıfları, devamlı onun eksikliğini ortaya koyup durmaktadır: Acziyet, za’fiyet, yanılma, unutma, cahillik, zulüm, acelecilik, cimrilik, menfaatine düşkünlük, nankörlük… Yaratılış safhaları ve hayatının sonu itibariyle de insanın övünülecek bir tarafının olmadığı açıktır. Dolayısıyla kibirlenmek ona yakışan bir davranış değildir.

Kibirli kimseler, Kuran-ı Kerim’in pek çok ayetinde kınanırlar. Kibir, ayetlerde ekseriyetle küfür ve Allah’a isyanı ifade etmek için kullanılır. İnsanlar kibirleri sebebiyle Allah’a ibadetten yüz çevirirler, O’nun emirlerine uymaz ve Peygamberlerini dinlemezler. Diğer taraftan kibir şeytanın farik vasfıdır. Kibir denilince, Hz. Adem’e secde etmeyi gururuna yediremeyip kibirlenerek Allah’a isyan eden iblis akla gelir. O halde mü’minlerde bulunan kibir de onları kafirlerin haline yaklaştıran tehlikeli bir hastalıktır.

Nefsin 19 adet afeti vardır. Bunların en kötüsü kibirdir. Her insanın nefsinde kibir afeti vardır. Kimisi bu afeti tevazu, alçak gönüllü olarak ve nefsini hor görerek tezkiye eder. Kimisi ise kendisinde bulunduğu bir haslet ile bu afeti besler ve zirveye ulaştırır. Kibirli insan hor görülmeyi kabul edemez.

Birgün Hz. Nuh (a.s) şeytanla konuşur ve ona kendisi için Allah ile görüşeceğini, kendisinin tevbe etmesini ister. Şeytan kabul eder. Hz. Nuh (a.s) Allah’a durumu arz ettiğinde, Yüce Allah, şeytanın Hz. Adem’in kabrine secde etmesi halinde onu affedeceğini söyler. Şeytan ise, ‘ben onun dirisine secde etmedim ölüsüne mi secde edeceğim’ der ve secde etmeyi kabul etmez. Kibir afeti zirve yapmış bir insan asla hor görülmeyi kabul etmez. Hor görüldü mü bunu asla unutmaz. İnsanlar kendilerin de olan bazı özellikleri ile kibirlenirler. Mal, mülk, güzellik, makam, şan ve şöhret gibi, Güzellik yüzünden kibre düşmek daha çok kadınlarda görülür. Başkalarını ayıplamaya, küçük düşürmeye ve gıybete vesile olur. Halbuki güzellik, insanda kalıcı değildir, er-geç gider. Geçici olan şeyle kibirlenmek, ahmaklıktır. Kibredenin güzelliği, gübrelikte biten gül gibidir. Bu tür zavallı insanlar bu davranışları yüzünden bu dünyada rezil oldukları gibi, ahirette de büyük bir hüsrana uğrarlar ve helak olup giderler. Yüce Allah şöyle buyurur: ‘kibir benim cübbemdir, Kim onu giymeye yeltenirse onu yerin dibine sokarım.’

Kibir, kötü bir davranış olup haram kabul edilmiştir. Büyüklenmek, kötülük işlemeye bir merdiven iyilik yapmaya ise settir.  Kibir; kişinin kendisini yaratılmış olan her şeyden, ilim, güzellik ve ibadet yönünden başkasından üstün görmesidir. Kendisini kibre kaptıran kimse; en üstün, en güzel, sözlerini; en doğru ve hatasız görmeye başlar.

Hazret-i Ebu Bekir (r.a) buyuruyor ki: Kibirden sakının. Topraktan yaratılıp, yine toprağa dönecek olan bir varlığın kibirlenmesi, bugün var, yarın yok olan bir varlığın kendini beğenmesi ne kadar anlamsızdır.

Asıl düşman içerdedir, bu da nefsimizdir. En büyük düşman, insanın nefsidir. Nefsinin arzularına tabi olanın, Allah’a kul olması zordur. Nefis daima kötü şeyleri ister. Haram işlemek nefse esir olmayı gösterir. Nefis, bütün iyiliklerden süzülmüş, sadece bütün kötülüklerin bulunduğu en ahmak yaratıktır. Bu yüzden kendin de bulunan bir haslet ile kibirlenen insan cahil ve ahmaktır. Nefis bir kötülük deposudur. Kendini iyi zanneder, halbuki süper cahildir. Kibir, şirkin kardeşidir. Kibir taşıyan kafada, akıl bulunmaz. Nefsi aradan çekmeli, kendimizi beğenmemeliyiz, sürekli olarak nefsimizi hor görmeli ve tevazu sahibi olmalıyız, kendimizden iğrenmeliyiz, kendinden tiksinmeyen kurtulamaz. Selametle