Tarihsel süreç içerisinde insanın olduğu her yerde sosyal bir Tekamülün olduğu görülmektedir. Toplumun büyük bir kesimini etkileyen davranış şekilleri, kendinden önceki birikimden beslenerek toplumsal değişimi oluşturmaktadır.

Toplumları değişmeye iten birçok faktör bulunmakla beraber, başta fizikî çevre olmak üzere, demografik, coğrafî, eğitim, sosyal temaslar, bilimsel ve teknik gelişmeler, dinin kendi varlığından ortaya çıkan dönüştürücü ilahi unsurlar ve kurallar toplumsal değişimi hızlandırmıştır. Asıl olan ise.   İnsanın bu değişimde oynadığı rol ve ortaya koyduğu davranışlardır.

Sadece seküler bir zeminde meydana getirilen değişim, kısa vadede ilgi çekici görünse de ilahi yasalardan bağımsız yapılanan toplumların temelleri sağlam olmamakta ve nitekim çözülmeleri de kolay olmaktadır.

Zira sistemler ilahi yasalarla çatıştığında çöküşlerine zemin hazırlayabilmektedirler.

Evet, Değişim kültür ve toplumun doğasında olan bir şey. Toplumun merkezinde yer alan insan; doğum, olgunlaşma, yaşlanma ve ölüm gibi evrensel gerçeklerle yaratılıştan gelen bir değişim ile karşı karşıya olsada Kültürün değişmesine mutlak etki eden, Toplumsal İlişkilerin değişmesine neden olan tetikleyici unsur, toplumsal aktörlerin davranış değişmeleri olarak ortaya çıkar.

Müslüman bireylerin oluşturduğu toplumda, sosyal ve kültürel unsurların belli prensipleri olan İslam dini ile uyumu asla göz ardı edilmemesi gerekir.

Zira Bu din her yönüyle insanın gelişmesine ve hayatın amacına uygun oluşturulmuştur.

İslam dininin toplumsal gelişme ve ilerlemeye imkan veren bir yapıda olması ancak insanın yapıcı gücüyle harekete geçmektedir. Dünya hayatında ilerlemeyi sağlayacak olan bu kurallar aynı zamanda ferdi ahiret hayatına da hazırlayan çift yönlü bir görev görmektedir

İslam, insan hayatını düzenleyen ve onun beşeri sınırlar içerisinde sarf edeceği çabaya bağlı olarak ortaya çıkan ilahi bir düzeni temsil etmektedir.

Toplum hem kendi gücünü hem de hayatına etki eden realiteyi işin başında hesaba kattığı taktirde bu din pozitif yönde değişim ve ilerlemenin yolunu açacaktır.

Hiçbir beşeri sistemin başaramayacağı değişim ve yüce ufuklara ulaşmak ancak İslam ve inanan bireyler sayesinde mümkün olacaktır.

O zaman, Allah’ın yarattığı bir kul olarak insana düşen görev, verilen öğütleri anlayarak ve yorumlayarak O’nun takdirine uygun toplumsal bir yapı oluşturmaktır.

Bir toplumun bireyleri mutlu ve huzurlu olduğu sürece o toplum sağlam temellere olmakta ve gelecek kuşaklara iyi bir birikim bırakabilmektedir.

Bireyler arasında saygı ve sevginin hakim olduğu toplumlar, örnek alabilecek bir görüntü sergilemektedir. Toplumda hakim kurallar ve yasalar insan değerlerini koruyucu şekilde oluşturulduğu sürece verimli ve uzun ömürlü toplumsal yapılar inşa edilebilmektedir.

Toplumların gelişme, ilerleme ve çöküşleri değişmeyen yasalar çerçevesindedir. Kur’an’da yer alan değişmez birtakım yasaların doğasını anlamak toplumların kendi geleceklerini tayin etme açısından önemlidir.

Sosyal değişmenin olumlu yönünü ancak ve ancak İslam medeniyeti ve toplumu gerçekleştirebilir. Sadece böyle bir toplum yapısı insan fıtratına uygundur.

Toplumların çöküş öncesi belirtileri olarak niteleyebileceğimiz medeniyet ve uygarlıkta geri kalmaları, ekonomik sorunlarla karşı karşıya gelmeleri, iç barış ve güvenin yok olması,  toplumun genel bir felaketle tarih sahnesinden silinme ile karşı karşıya gelmesi gibi durumlar kendilerine gidişatının yanlış olduğunu vurgulamak adına yeterli görülebilmektedir. Hiçbir toplum hareketsiz değildir mutlaka az çok sürekli bir değişime uğramaktadır.

Tarihi veriler doğrultusunda Toplumlar kendi değişimlerini yönlendirebilecek bilinci kazanmalıdır. Çünkü değişim probleminin çözümü sadece ve sadece insanın kendi iradesindedir.

vesselam.