Bu ayın kutsiyet ve ehemmiyetinde orucun rolü tartışılmazdır. Ramazan ayının öneminde orucun rolü çok büyüktür. Nefsin bütün arzularını en keskin şekilde dizginleme yoludur. Tüm benliğiyle insanoğlu acizliğini, hiçliğini, ‘alak’tan geldiğini bilerek Alemlerin Rabbine kul olduğunu hatırlar.

Orucun Ramazan ayında tutulması da üzerinde tefekkür edilmesi gereken bir durumdur. Keskinleşmek, bilenmek, sıcak kum üzerinde yürümek manasındaki Ramazan ile insana sıkıntı veren birtakım şeylere sabretmek, nefsin arzuladığı şeylerden kendini uzak tutmak, birbirini tamamlayan manaları içermektedir. Terk etmemiz gereken şeylere karşı sabır, yapılması emredilen şeyleri yapabilecek bir irade ve kararlılık ile devam etmek, irademizi, isteklerimizi, arzularımızı Alemlerin Rabbinin iradesine teslim etmektir Ramazan..

Ayrıca ümmet bilincini kazanmada Ramazan’ın ayrı bir önemi vardır. Günümüzde Müslümanların en büyük problemi olan ümmet bilincinin istenen düzeyde olmayışı sebebiyle halimiz, bedenlerimiz, birliğimiz firaktatır.

Vahşi hayvanlar kar yağdığında karınlarını doyurmak için bir şey bulamadıkları zaman kışı uyuyarak geçirirler. Adeta ilkbahara kadar oruç tutarlar.

Peki ya ağaçlar? Kışın yapraklarını dökerek uykuya dalarlar. Hatta ilkbahar gelip buzlar eriyene kadar köklerine su bile alamazlar. Birkaç ayı oruçlu geçirdikten sonra ilkbahar geldiğinde canlanırlar.

Oruç ibadeti olmasaydı fakirlerin hali anlaşılamayabilirdi. Ayrıca zenginlerin fakirlere bu ayda daha çok yardımda bulunmasına vesile olmaktadır. Oruç, sosyal hayatın yaralarına merhem olan bir ilaçtır.

Oruç sayesinde insan, acizliğini anlayarak dünyaya bağlanmaz.

Ramazan ayı birlik ve beraberliğin, kardeşlik duygularının teoriden pratiğe dökülmesidir. İnsanlar arasında haset, kin, kıskançlık dargınlıklar azalır. İnsanlar arasında sevgi bağları güçlenir.

İlmin kapısı Hz. Ali şöyle buyurmuştur:

"Her şeyin bir baharı vardır. Kalplerin baharı Kur'an, Kur’an’ın baharı da inmeye başladığı ay olan Ramazan ayıdır."

Ramazan ayı geldiği zaman sevincimizin artmasının sebebi bağışlanmamıza vesile olmasıdır. Ramazan ayında Rahman’ın rahmeti celb edilerek mağfiret doruk noktasına ulaşır. Ruhumuzun diriliş vesilesi olan Ramazan ayı, kurtuluş reçetemizdir. Yenilenme ve tazelenme ayıdır. Kirimizi, pasımızı temizleyen manevi yağmurumuzdur.

Ramazan ayı gaflet uykusundan insanları uyandırıp, hayatlarını muhasebe etmelerini sağlar. Geçmişini muhasebe edip ömrünün kar ve zarar hesabını iyi yapan bir kul, yeni bir ruhla ve tazelenmeyle hayatını tekrardan anlamlandırır. Dünya ve Ahiret hayatına çekidüzen vermek için önemli kararlar alır.

Sehl b. Sa'd’dan rivayet edildiğine göre Allah Rasulü(S.A.V) şöyle buyurdu: "Cennette reyyan denilen bir kapı vardır ki, kıyamet günü oradan ancak oruçlular girecek, onlardan başka kimse giremeyecektir. ‘Oruçlular nerede?’ diye çağrılır. Onlar da kalkıp girerler ve o kapıdan onlardan başkası asla giremez. Oruçlular girince o kapı kapanır ve bir daha oradan kimse girmez."