Adalet düzenli ve dengeli davranmak, her şeyin hakkını vermek, bir şeyi yerli yerine koymaktır. İslam dininde adalet;  kültür, bilgi, mevki, cinsiyet, ırk, dil ve din farkı gözetmeden insanlara insan olmaları yönünden eşit davranmak ve haklarını vermek demektir. Kişinin, hiçbir ayırım yapmadan nimet ve zorluklar karşısında eşit tutulması, işinin ehli olması ve işi yapabildiği ölçüde hakkını elde etmesi, adaletin yerini bulması demektir.

Adalet, sosyal bir varlık olan insanın, toplumda insanca yaşayabilmesi için gerekli olan ilkelerden birisidir. Adalet, hem insanın olay ve olguları anlama biçiminde, hem de tutum ve davranışlarında etkili olan; yüksek güven kültürünün yaratılmasına ve kalıcı olmasına öncülük eden; paradigma niteliği taşıyan bir ilkedir. Adaleti, bireysel ve toplumsal ilişkilerde dengeli olmak; her şeyi yerli yerine koymak; insaflı olmak; her şeye layık olduğu kadar değer vermek; haklıya hakkını suçluya cezasını vermek şeklinde tanımlamak mümkündür.

Kur’an’ın temel kurucu ilkelerinden birisi de adalettir. Her şeyden önce Allah(c.c) Adildir; herkese hak ettiğinin karşılığını verir; hiç kimseye asla zulmetmez. Zerre kadar hayır işleyen de, zerre kadar kötülük yapan da onun karşılığını mutlaka görecektir.’’ Allah, emanetleri ehline vermeyi ve insanlar arasında hükmedildiği zaman adaletle hükmetmeyi emredir’’

Adalet, insanın olduğu her yerde, insanı ilgilendiren her şeyde varlığını hissettirir. Yaratılışın temelinde adalet ve rahmet olduğundan söz ettik. Bu durum, bilim alanında yansızlıktan daha ileri olan “adaletli” olmayı bir anlamda zorunlu kılmaktadır. Varlığın temelinde adalet var ise, yaratılışın yasalarını anlayabilmek için adil olmak gerekir. Bilim adamları ve yöneticiler adalet duyarlılığından yoksun oldukları taktirde, insanlığın geleceğini karartabilir.

İnsan, öncelikle kendisine karşı dürüst olmayı öğrenir; kendisini kandırma hastalığından ve kendisine zulmetmekten kurtulur. Her insan, yaratılışı gereği, iyiye, güzele ve doğruya açıktır. Adalet, öncelikle doğru düşünmekle başlar. Adil insan, olay ve olguları olduğu gibi anlamaya ve değerlendirmeye çalışır. Adalet bilinci, insanın taktir etme yeteneğinin gelişmesine ve doğru işlemesine de katkıda bulunmaktadır. Allah(c.c) Maide suresinin 8. Ayetinde şöyle buyurmaktadır: “Ey Mü’minler! Allah’ın emri uyarınca her daim hak ve hakkaniyetten yana tavır koyarak adaleti gerçekleştiren kimseler olun. Herhangi bir kimseye/kavme/topluluğa/kafirlere yönelik öfke ve nefretiniz sizi adaletsiz davranmaya sevk etmesin. Gerek dosta, gerek düşmana karşı hep adaletli olun. Çünkü Allah’a karşı saygı ve sorumluluk bilincine en uygun davranış her daim adaletli olmaktır. Allah’a karşı sorumluluğunuzun bilincinde olun; şüphe yok ki Allah bütün yaptıklarınızdan haberdardır”.

HZ Peygamber  (sav) döneminde  bir gün hırsızlık yapan Fatıma adında bir kadın Hz. Peygamber’in huzuruna çıkarıldı. Suçu tespit edildiği için Hz. Peygamber onu cezalandıracaktı. Fakat Mekke’nin ileri gelen bir kabilesindendi. Bazı kişiler bu kadının cezalandırılmaması için Peygamberimizin çok sevdiği Hz. Usame’yi aracı olarak gönderdiler. Bu duruma kızan ve üzülen hz  Peygamber (s.a.v) yüksek bir yere çıkarak şu konuşmasını yaptı: Ey İnsanlar! Geçmiş milletlerin ne yüzden yollarını sapıttığını biliyor musunuz? Onların asilzadeleri bir şey çalarsa onu cezalandırmazlar, itibarı az olanları çalarsa onu cezalandırırlardı. Allah’a yemin ederim ki böylesine adi bir işi o Fatıma değil de kızım Fatıma yapmış olsaydı onu da cezalandırırdım?

 İşte bu olay da görüldüğü gibi sosyal hayatın düzeni ve devamı için adalet çok önemli bir hususiyettir. Aksi halde bozulmalar ve dejenereler akıl almaz boyutlarda hızlı bir şekilde olur. İnsan ise kimlik ve değerini kaybeder, kendi öz kültüründen yabancılaşma başlar bu ise nesillerin bozulmasını meydana getirir.