İslam, hayatın hiçbir alanını boş bırakmamıştır. Çünkü İslam hayatın bütün görüntülerini içine alan kapsayıcı bir nizamın adıdır. İnsanın doğumundan ölümüne kadar her adımını düzenleyen bu din, aileden başlayarak topluma, toplumdan ümmete doğru genişleyen büyük bir çember inşa eder. Peygamber Efendimiz Hz. Muhammed aleyhissalâtu vesselam, küçük ailede eş, baba ve akraba olarak nasıl örnek olduysa; büyük aile olan ümmette de önder, kardeş ve rehber olarak aynı çizgide yürümüştür. Rabbimiz: “Hep birlikte Allah’ın ipine sımsıkı sarılın, ayrılmayın...” (Âl-i İmrân, 103) buyurarak ümmeti tek bir aile gibi görmemizi istemiştir.

Ümmet: Kardeşlik Ailesi

Resûlullah Medine’ye hicret ettiğinde ilk yaptığı iş, Muhacirlerle Ensar arasında kardeşlik bağını kurmak oldu. Bu bağ, kan bağı değil; iman bağıydı. “Müminler ancak kardeştir” (Hucurât, 10) ayetiyle ümmetin büyük aile oluşu ilan edildi. Efendimiz, “Müslüman, Müslüman’ın kardeşidir; ona zulmetmez, onu düşmana teslim etmez” (Buhârî, Mezâlim, 3) buyurarak bu kardeşliğin nasıl yaşanacağını gösterdi.

Samimiyet ve Sadakat

Ümmet ailesinin temeli samimiyet ve sadakattir. Sahabe bu konuda eşsiz bir örneklik sergilemiştir. Ensar’dan Sa’d b. Rebî, hicretten sonra malını ve evini kardeşi Abdurrahman b. Avf ile paylaşmak istemiş, o ise “Allah malına bereket versin, bana çarşının yolunu göster” demiştir. İşte samimiyet ve sadakat, ümmet bağının nasıl yaşandığının en canlı örneklerinden biridir.

Hz. Ebû Bekir radıyallahu anh da şöyle demiştir: “Biz Resûlullah ile bir ümmet olduk; sadakatimiz bizi kardeş kıldı.”

Sevgi ve Saygı

Resûlullah, ümmetini büyük bir aile gibi görür, onlara sevgisini gizlemezdi. “Benimle sizin misaliniz, ateşe düşmek üzere olan kelebekleri elbiselerinden çekip kurtaran adam gibidir” buyurarak ümmetine olan merhametini dile getirmiştir.

Hz. Ömer, bu sevgiyi şöyle anlatır: “Resûlullah’ın ümmetine sevgisi, bir babanın çocuklarına olan sevgisinden fazlaydı.”

Hz. Ali ise: “Ümmet, Resûlullah’ın kalbinde tek bir aileydi” diyerek bu hakikati özetlemiştir.

Sabır ve Adalet

Büyük aile olan ümmetin ayakta kalması sabır ve adaletle mümkündür. Efendimiz, Veda Hutbesi’nde: “Ey insanlar! Hepiniz Âdem’densiniz, Âdem de topraktandır. Arab’ın Arap olmayana, beyazın siyaha üstünlüğü yoktur; üstünlük ancak takvadadır” buyurarak ümmet ailesinde adaletin temelini atmıştır.

Hz. Osman radıyallahu anh da, “Adalet, ümmetin ayakta kalmasının sütunudur” derken, Hz. Ali “Sabır, ümmetin kalkanıdır” diyerek bu iki erdemi hatırlatmıştır.

Âlimlerin ve Davetçilerin Bakışı

İmam Şâfiî, “Ümmet, tek bir beden gibidir; bir uzvu hasta olursa, diğerleri de ıstırap çeker” sözüyle ümmet ailesinin dayanışma boyutunu açıklamıştır.

İmam Gazâlî ise, “Ümmet, Allah’ın yeryüzündeki rahmet çemberidir. Kim bu çemberden çıkarsa, yalnız kalır” diyerek ümmet bilincini dile getirmiştir.

Çağımızın öncüleri de aynı gerçeği vurgulamıştır.

Hasan el-Bennâ, “Ümmet, iman kardeşliğiyle örülmüş büyük bir ailedir” derken;

Seyyid Kutub, “Ümmet olamayan topluluklar, İslam’ın ruhunu kaybetmiştir” tespitini yapar.

Mevdûdî ise, “Ümmet, İslam’ın büyük ailesidir; onun bağı, kan bağı değil, iman bağıdır” diyerek bu hakikati özetler.

Günümüz İçin Mesaj

Bugün ümmet, farklı coğrafyalara dağılmış olsa da aynı kıbleye yönelen tek bir ailedir. Ne var ki bu aile, iç çatışmalar, mezhepçilik, milliyetçilik ve çıkar kavgalarıyla parçalanmaktadır. Oysa Resûlullah’ın ümmet anlayışı, birliğe, kardeşliğe ve dayanışmaya dayanır. Eğer aileden başlayarak ümmet bilincimizi ihya edersek, yeniden dirilişimiz mümkün olacaktır.

Sonuç

Hz. Muhammed aleyhissalâtu vesselam, aileden ümmete uzanan büyük çemberin merkezinde durmaktadır. O, küçük ailede sevgi ve vefayı, büyük ailede ise kardeşlik ve adaleti tesis etmiştir. Bugün bizim görevimiz, ailemizde Resûlullah’ın sünnetini yaşatmak, ümmet ailesinde ise onun kurduğu kardeşlik bağını yeniden inşa etmektir. Çünkü ümmet, gerçekten büyük bir ailedir; bu ailenin dirilişi, tüm insanlığın dirilişine vesile olacaktır.

Selam, dua, tefekkür ve muhabbetlerle..

Ahmet yoldaş/ türkiye aile meclisi diyarbakır il başkanı