Gıybetle başkalarını insanlar nazarında küçük düşürmeye çalışan kişinin kendisini Allah(c.c), melekler ve peygamberler nezdinde küçük düşürdüğünü bilmesi ve gıybeti terk etmesi gerekir. Çünkü gıybet sözün murdarıdır.

NEMİME (SÖZ GEZDİRME-KOVUCULUK-DEDİKODU)

Nemime size birisi aleyhinde konuşulan sözü ona ulaştırmaktır. Nemmam fasıktır bu yüzden şahitliği kabul edilmez. Nemmâma ehemmiyet vermemek, ona bağlanmamak, ve ona inanmamak gerekir. Bu kişiler gıybet, hıyanet, haset, nifak, hile ve insanlar arasında bozgunculuk peyda etmekten geri durmazlar. Yüce Allah “Dili ile iğneleyen kovuculuk yapan, iyiliği daima önleyen, aşırıya giden, suç işleyen, çok yemin eden, alçak, zorba, bütün bunlar dışında birde soysuzlukla damgalanmış.” (Kalem-11-13) kimselere hiçbir halde itibar etmemek gerektiğini emretmektedir. Hümeze suresinde de “Dili ile çekiştirip, yüzünden de alay edenin vay haline” buyurmaktadır. Rasulü Ekrem (sav) “Söz gezdiren cennete giremez” buyuruyor. Söz gezdirmek müminlerin arasını açar, kalbin huzurunu kaçırır, söz gezdirenin güvenilirliğini yok eder, onu itibarsızlaştırır. Kovucu insanların kötülerindendir. Onun için şerrinden korkulur.

İKİYÜZLÜLÜK

İki hasım arasına girerek herkese arzusuna göre konuşmak, her ikisi ile konuştuklarını birbirine taşımak, her iki tarafa da sen haklısın demek, iki tarafa da yardım vaad etmek, veya husumetlerinden dolayı her iki tarafı da övmek, veya bir tarafın yüzüne karşı sen haklısın deyip, ayrıldığı zaman haksızdır demek iki yüzlülüktür. İkiyüzlülük nifak alametidir. Bu hususta Rasulü Ekrem (sav) “Dünyada ikiyüzlü olanların kıyamet günü ateşten iki dilleri olur.” buyurmaktadır.

ÖVMEK

Bir şahsı övmekte yalana düşme veya riyakârlık tehlikesi vardır. Bir kimseyi kendisinde olmayan vasıflarla öven kimse çok kere söylediklerine kendisi bile inanmaz. Övülen kimsenin gönlünde kibirlenme meydana gelebilir. Övülen ferahlanır, sonuçta tembelleşir. Övülen fasık ise arş titrer. Allah gazaplanır, çünkü fasık haktan sapan Allah’ın emirlerine itaatten ayrılan, asi müslüman veya kafir diye tanımlanan bir sıfattır. Allah (c.c) fâsıklardan razı olmaz, yaptıkları mali yardımları kabul etmez, onlar dünyada zelil ahirette cehennemliktir. “Allah’ın indirdiği hükümlerle hükmetmeyenler işte onlar fasıklardır” ibaresinde fasıkların Kuran’ı inkar ettikleri beyanı vardır ki bu durumda fasıklar kafirdir. İnkar etmek ve şirk dışında büyük günah işleyenler, mazeretsiz olarak farzları terk edenler, böylece dinin koyduğu sınırların dışına çıkanlarda fasıktır. Fasıklar Allah’ın uzaklaştırdığı mel’un kişilerdir. Fasık olanların sözlerine itibar edilmez. Nitekim yüce Allah “Ey müminler fasığın biri size bir haber getirirse onun iç yüzünü araştırın, yoksa bilmeden bir millete fenalık edersiniz” (Hücürat/6) buyurmaktadır. Mutlak fasık olanlar dinin hiçbir hükmüne itaat etmezler ki onlar kafirlerdir. O halde her kafir fasıktır, fakat her fasık kafir değildir.