Diyarbakır’ın adı anıldığında akla hep surlar, dengbejler, Hevsel Bahçeleri gelir. Kadim tarih, güçlü kültür… Ama bu şehrin insanına sokağın ortasında bir soru sorun, alacağınız cevap çok daha gündeliktir: “Otobüsler tıklım tıklım, trafikte perişanız.” Çünkü Diyarbakır bugün sadece geçmişin değil, bugünün yükünü de taşıyor.
Kentte resmi verilere göre 60’tan fazla otobüs hattı, binden fazla durak var. Bu, kağıt üzerinde geniş bir ağ gibi görünebilir. Ama sabah işe yetişmeye çalışan işçi için gerçeklik farklı: duraklarda uzun kuyruklar, kalabalık otobüsler ve dakikaların sinir savaşına dönüştüğü yolculuklar. Ulaşım, bu kadim şehrin modern hayatla imtihanı haline gelmiş durumda.
Tam da bu noktada umutları besleyen bir gelişme var: hafif raylı sistem projesi. Ocak 2025’te belediye, Fransız Kalkınma Ajansı (AFD) ile teknik çalışma için masaya oturdu; Nisan 2025’te finans görüşmeleri gündeme geldi. Eğer proje hayata geçerse, Dağkapı’dan başlayıp üniversiteye, hastanelere ve iş merkezlerine uzanan yeni bir omurga kurulacak. Bu hat, Diyarbakır’ın trafiğinde ilk kez gerçek bir nefes borusu açabilir.
Altyapının bir diğer boyutu ise hava kalitesi. Doğalgazın yaygınlaşmasıyla Diyarbakır kömür dumanını geride bıraktı, bu önemli bir kazanım. Ama rüzgarsız günlerde trafik ve toz, şehrin havasını ağırlaştırıyor. Çözüm belli: daha az araç, daha çok toplu taşıma, yayalara ve bisikletlilere daha çok alan.
Ve elbette Diyarbakır’ın kalbi: tarihi miras. UNESCO Dünya Mirası listesinde yer alan surlar ve Hevsel Bahçeleri hala hassas bir bakım istiyor. Bazı burçlar yıpranmış, bazı yapılar ilgisizlikten yorgun düşmüş. Oysa bu taşlar sadece Diyarbakır’ın değil, tüm insanlığın ortak hafızası. Eğer biz sahip çıkmazsak, yarın sadece eski fotoğraflardan bakacağız.
Sonuçta Diyarbakır’ın halkı çok şey istemiyor. Sabah işe giderken rahat bir ulaşım, çocukların oynayabileceği parklar, temiz hava ve ayakta duran tarihi… Bunlar sağlandığında Diyarbakır sadece geçmişiyle değil, bugünüyle de övünecek.
Ve işte o gün geldiğinde, raylı sistem sessizce işlerken, surlar dimdik yükselirken, çocuklar parklarda kahkahalar atarken Diyarbakır bir mesaj verecek: “Kadim şehirler modern hayatı da hak eder.”