Haziran ayının başlarında buğday ve arpa hasadından sonra ikinci ürün olan mısır ekimi bu yıl Mardin ovasından yüzde 30-35 civarında elektrik ve diğer girdi maliyetlerinden dolayı ekilemedi. 

sıkıntıları anlatan çiftçiler, büyük oranda ekilemeyen mısırda bu yıl rekoltenin geçen seneye göre bayağı altında olacağına dikkat çektiler. 

Mardin Zahireciler ve Hububat Derneği Başkanı Mehmet Şerif Öter, bu yıl Mardin Ovası’nda buğday hasadından sonra ikinci ürün olan mısırın istenilen oranda ekilmediğine ve rekoltenin geçen seneye göre bayağı düşük olacağını aktardı. 

"Mardin ovasında genelde 2 milyon ton mısır rekoltesi elde ediliyor" 

Türkiye'de mısır üretiminin 3'te 1'nin Mardin Ovası'nda karşılandığına dikkat çeken Öter, "Mardin Ovamızda haziranın başlarında buğday hasadı yapılıyor ve bu hasat süresi yaklaşık 10-15 gün sürüyor. Haziran ortalarında da buğdayın ve arpanın yerine ikinci ürün olan mısır ekimi gerçekleşti. Mardin’de üretilen ikinci ürün mısır, Mardin için çok büyük önem arz ediyor. Şunu herkesin bilmesi gerekiyor Mardin 4 ilçesiyle; Kızıltepe Nusaybin Derik ve Artuklu'da normal üretimin mısır miktarı 2 milyon civarındadır. Bu da ülkemizin ikinci ürünü mısır üretiminin 6 milyon tonunun 3'te 1'nin üstüne tekabül ediyor. Mardin bu rekolteyi 4 ilçesiyle tek başına karşılıyor. Bu hem Mardin’in yerelde ekonomik gelişimine çiftçinin kazancına ve bizim ülkemizin de ihtiyacı olan bir üründür. Çünkü mısır ürünü; nişasta da irmik de büyükbaş, küçükbaş ve kümes hayvanı yemi olarak kullanılmaktadır. Eğer bu mısır üretimi olmazsa biz dış ülkeden almak zorunda kalacağız. Bu da dövizin dışarı gitmesi ve başka ülkenin çiftçisinin kazanmasına ve bizim çiftçinin kaybına neden oluyor." şeklinde belirtti. 

Mardin ovasında mısır ekiminin elektrikten dolayı yeteri kadar ekilmediğini ifade eden Öter, "Bu sene Haziran'ın 15'ine kadar üretim için elektrik şirketi, çiftçiden kendi parasını istedi. Çiftçi büyük meblağ olan borcu ödeyemedi. Bu sular yerin 500-600 metre derinliğinden çıkıyor. Haliyle bu elektrik maliyetinden dolayı şu an Mardin ovasında yaklaşık yüzde 30 ekim gerçekleşmedi. Çiftçi ekemeyince de her sene beklenen 2 milyon ton civarı mısır üretiminin yüzde 30'u kayıp olacak. Bu yıl mısır rekoltesinde 1 milyon ila 1 milyon 300 ton rekolte bekleniliyor." dedi. 

"GAP 48 yıl önce temeli atıldı ve hala bitirilemedi" 

Mehmet Şerif Öter

Bölge ovasında çiftçilere en büyük sorun teşkil eden GAP'a da değinen Öter, "Bugün Mardin gibi bir yerde elektrikle yeraltından kuyudan su çekmeyi değil GAP'tan su getirilmesi gerekiyordu. GAP'ın 48 yıl önce temeli atıldı ve hala bitirilemedi. 1997 yılında Atatürk Barajı’ndan Fırat nehrinde Mardin göletine su taşıyacak 221 kilometrelik kanal bitmiş ancak gölet çalışması çok ağır ilerliyor. Eğer bu gölet bir an önce bitmiş olsaydı çiftçiye çok rahat sağlayacaktı. Türkiye’de şu ana kadar hiçbir proje 48 yıl sürmemiştir. Bu proje çoktan tamamlansaydı bu kadar elektrik boşuna gitmez, elektrik şirketleriyle çiftçiler karşı karşıya gelmezdi. Milli servet kaybı da olmazdı. GAP’ın hala bitirilememesi muammadır. Her sene çiftçiler olarak yüzlerce metre kazıp su çıkartıyoruz.  Bu ülkenin ihtiyacı için hayati bir konum meselesidir." şeklinde dile getirdi. 

Öter, "2018'de beri hükümet stratejik önlem alarak tedbir aldı. Ülkenin ihtiyacı olduğu için ikinci ürün mısırı dışarı ihracatını yasakladı. Önce ithalat sonra ihracat diye bir uygulama getirildi. Bu yerinde bir uygulamadır fakat bu sene ülkeye yetecek kadar mısır var. Şu anda mısır ihracatı olmadığı için çiftçi zarar ettiği için ondan da kaçıyor. Bir an önce çiftçiyi üretimi soğutacak, çiftçiye zarar ettiren tüm uygulamalardan hükümetin gerekli önlemi alması ve GAP’ın bir an önce gölete su bırakılması lazım. GAP'ın gelmesi hem yeraltı suları yükselecek hem de çiftçiyi refaha erecek inşallah." dedi. 

Çiftçilerin elektrik şirketine olan borcundan dolayı mısır ekmekten çekindiğini vurgulayan çiftçi Remzi Tekin, "Bu sene elektrikler kesildiği için geçen seneye göre mısır ürünü 10-15 gün geç ekildi. Mısır eken çiftçiler de ilk etapta çok tedirgin oldular. Çünkü mısır, ilk ekimde biraz zarar gördü, susuz kaldı. Onun için mısır ekemeyen çiftçiler elektrik şirketi yüzünden ekmediler. Bu sene geçen seneye göre yüzde 30-40 civarında mısır ürünü daha az ekildi." ifadelerini kullandı. 

"Mardin Ovası'nda genellikle 2 milyon dönüm mısır ekliyor"

Remzi Tekin

Geçen yıla göre bu seneki girdi maliyetleri hakkında değinen Tekin, "Geçen sene bir mısır torbası maliyeti 900 ile 1.000 TL arasındaydı, bu sene 2.000 ile 2.500 arasındadır. Yakıt, gübre, işçilik fiyatları yükselince bu sefer kurtaramadı. Bir kuyu en fazla 130 dönüm mısır arazisini sulayabiliyor. Bunun faturası da 500-600 bin lira oluyor. Onun için artık kimse ekmek istemiyor. Bu sene geçen seneye göre yüzde 30-40 daha az rekolte elde edilecek. Mardin Ovası'nda genellikle 2 milyon dönüm mısır ekliyor. Bu sene ise 1 milyon ila 1 milyon 300 bin ton beklenti vardır. Rekoltenin az olmasının nedeni yüzde 90 elektrik, yüzde 10'u da girdi maliyetleridir. Yetkililere çağrımız çiftçilere destek verip elektriğe de bir çözüm bulmalıdır. Çünkü bu şekilde çiftçilere destek olmadığından üretim çok çok azalacak. Bir diğer beklentimiz ve umudumuz da GAP'ın gelmesidir. Her sene gelecek diye bizi oyalıyorlar ve sonuç olarak hala gelmedi." diye belirtti. 

"Üretime önem vermezsek dışarıya bağlı kalacağız" 

Siraç Kalkan

Mısır üretiminin en çok Mardin ovasında olduğunu belirten çiftçi Siraç Kalkan, çiftçilere desten çıkılmadığı takdirde üretimin daha fazla düşeceğinin altını çizerek, "Mardin Ovası'nın bu sene aşağı yukarı yüzde otuzu ekilmedi. Ekilememesinin sebebi de elektriktir. Haziran ayında ve temmuz ayının 20'sine kadar borçlarından dolayı bütün köylere elektrik verilmemesi mısır ekimini de bayağı azalttı. Şu an mısır boyunun bir dizi geçmesi gerekirken hâlâ bir karış çıkmamış. Devletin çiftçilerin bu elektrik borcuna bir çare bulup en azından bu borçlarının yapılandırılması gerekmektedir. Ayrıca belirli yıllara da aktarması gerekiyor. Çünkü bugün çiftçinin geliri bu ürünlerdir. Özellikle Türkiye'nin mısıra ihtiyacı vardır. Çünkü bugün tüketim aşağı yukarı 9 milyon tondur. Türkiye genelinde gelen mısır üretilen mısır 7-8 ton arasındadır. Dolaysıyla üretime önem vermezsek dışarıya bağlı kalacağız. Eğer çiftçilere sahip çıkarsak hem devlet hem de çiftçiler kazanacak. Çiftçinin elektrik borcunu ödeyememesinden dolayı elektriği kesiliyor. Elektriği kesildiğinde de çiftçi üretim yapamıyor." şeklinde konuştu. 

Bu sene Mardin ovasında mısır rekoltesi 2 milyon tondan 1 milyon ton civarında daha düşük geleceği beklentisi içerisinde olduklarını vurgulayan Kalkan, "Kızıltepe, Nusaybin, Derik ilçelerinde aşağı yukarı 2 milyon arazi bulunmaktadır. Bu 2 milyon arazi ortalama her gün bir ton atarsa 2 milyon tona yakın bir rekolte olması gerekirken yüzde 30 yüzde 35 eksildi. Bu ürünler ekilmediği için o rekolte yüzde 30-35 otomatik olarak düşüyor. Geriye  1 ila 1 milyon 300 ton beklenmektedir. Özellikle bu ilçelerde ikinci ürün olan mısır ekimi daha çok yapılmaktadır." ifadelerini kullandı.