Aşırı yağış nedeniyle Diyarbakır’ın Eğil ilçesinde bulunan Dicle Barajı’nda biriken fazla suyun tahliyesi sırasında kapaklardan birinin kopması, su seviyesinin yükselmesine neden oldu. Valilik tarafından yapılan erken uyarı olası faciayı önledi. Salih YEŞİL/Yağmur ENSARİ/Seyfettin EKEN Diyarbakır'ın Eğil ilçesinde bulunan Dicle Barajı'nda, yağışların mevsim normallerinin üzerinde seyretmesi nedeniyle fazla suyun tahliyesi amacıyla tahliye kapaklarının açılması sırasında, suyun basıncından kaynaklı bir kapağın kopması Dicle Nehri yatağında su seviyesi yükseldi. RİSKLİ BİNALAR BOŞALTILDI Kapağın kopması sonrası, Diyarbakır Valiliğinin yaptığı erken uyarısıyla vatandaşların aldığı tedbirler olası faciayı önledi. Dicle Nehri’nin su seviyesi yer yer 6 metreye kadar yükseldi, Dicle Nehri üzerinde yerleşimlerin bulunduğu Eğil, Bismi, Çınar ve Diyarbakır Yenişehir ilçesinde risk kapsamındaki yerleşim yerleri boşaltıldı. Diyarbakır Valiliğinin oluşturduğu kriz masası, nehir yatağı boyunca olası can kayıplarını önlemek amacıyla tedbirler aldı. İtfaiye ve AFAD ekipleri bölgeye yönlendirildi. Eğil, Yenişehir, Sur, Çınar ve Bismil ilçelerinde vatandaşlar belediye ve cami hoparlörlerinden nehir yatağından uzak durmaları anonsu yapıldı. ERKEN UYARI YAPILDI Valilik, kopan kapağın akabinde yaptığı açıklama, evleri Dicle Nehri kıyısında bulunan vatandaşları evlerini gece saatlerinde terk etti. Valiliğinin olası sel baskınlarına karşı vatandaşları erken saatlerde uyarması olayda can kayıplarını önlerken, sel baskını nedeniyle birçok tarım alanı su altında kaldı. Kent merkezinde Dicle Nehri yatağına yakın olan Yenişehir ilçesi Ferit Köşk mahallesinde oturan yurttaşlar da evlerini boşalttı. Yurttaşların sokaklarda ateş yakarak sabah saatlerine kadar geceyi dışarıda geçirdi. Ongözlü Köprü civarında nehir yatağında bulunan işletmeler de masa ve sandalyelerini su baskını oluşabileceği nedeniyle kaldırdı. Ancak birçok nehir yatağına yakın birçok iş yeri su baskınından kurtulamadı. Hevsel Bahçesi’nin büyük bir bölümü de sular altında kaldı. Diyarbakır Valiliği kapağın kopması akabinde gece saatlerinde şu açıklamayı yapmıştı: "Barajdan yaklaşık 1600 m3/sn su, bu kapaktan doğal Nehir yatağına doğru boşalmaktadır. Bu durum Dicle nehri yatağında mevcut seviyenin üzerinde üç veya dört metre daha fazla su yükselmesine ve Nehir yatağındaki suyun genişleyerek akmasına sebep olacağından ve il merkezine yaklaşık 4 saat içerisinde ulaşması beklendiğinden, nehir yatağı kenarında can, mal ve hayati tehlikeye meydan vermemek için Eğil, Yenişehir, Sur, Çınar ve Bismil ilçelerimizin sınırları içerisinde ve il merkezinde Dicle Nehri yatağına komşu ve yakın olan yerleşim yerlerinde yaşayan ve bu güzergahları kullanan tüm vatandaşlarımızın nehir yatağından uzak durmaları ve daha dikkatli olmaları hususu kamuoyunun bilgilerine duyurulur." VATANDAŞTAN TEPKİ YAĞDI Dicle Nehri üzerinde sulama, içme suyu ve enerji amaçlı inşa edilen Dicle Barajında kazaen 1 adet radyal kapağın yerinden kopması üzerine, çevrede yaşayan halk ve bahçe sahipleri barajlara tepkilerini dile getirdi. “BAHÇEM SU ALTINDA” Evinin önünde bulunan bahçesinin su altında kaldığı belirten Teyfik Kaya, “60 yıldır burada yaşıyorum. Çoluk çocuğu, dün akşam buradan yolladım. Bende gece yarısına kadar burada kaldım. Rahatsızım diye sabaha kadar beklemedim. Ekipler, bize bilgilendirme yapmadı. Hepimiz akşam kendi inisiyatifimizle kardeşimin evine gittik. Çocuklar orada kaldı, eşimle beraber biz evimize geldik. Evimizin önünde, bahçemiz vardı, sular altında kaldı. Yeni bir tandır yapmıştık kapımızın önünde, oda suyun altında kaldı sayılır. Su istinat duvarını aştı aşacak. Bu şekilde olursa biz evimize nasıl gideceğiz?  Yetkililer bir yol bulmalı. Az ilerideki on gözlüde durum daha vahim. Burada yatak daha geniş diye çok etkilenmedik” diye konuştu. “SAHİPSİZ NEHİR!” Yaklaşık 40 yıldır Dicle Nehri kıyısında yaşadığını söyleyen esnaf Muharrem Kelekçier ise, barajlara karşı olduğunu söyleyerek, “Yeterli önlem alınmadığını düşünüyorum. 40 yıldır burada yaşıyoruz ilkkez böyle bir şey görüyoruz. Ben zaten barajlara, HES projelerine karşıyım çevreye zarar veriyor. En büyük kanıtı da bu oldu. 2 kapak açılsa ne olacak tı? Diyarbakır komple sular altında kalacaktı. Barajlar yapılmasın , o zaman sorun kalmayacak. Burası sahipsiz bir nehir oldu” dedi. “VERİM KALMADI” Yapılan barajlardan dolayı verimliliğin düştüğünü söyleyen Kelekçier, “Zaten barajlar yapıldığından beri arazilerimizin verimi düştü. Balık, kaplumbağa, sincap, tilki her şey gitti. Burası sahipsiz bir nehir oldu. Yüzlerce balık türü vardı, şimdi hepsi yok oldu. Bu su tertemizdi. Kum çıkardılar, baraj yaptılar, atıklar atıldı baraj talan edildi. Önceden bakınca suyun berraklığı belliydi. Şimdi ise su kirden dolayı yarım metre bile görünmüyor. Su yükselirdi önceden de ama çok az olurdu” şeklinde konuştu. “GÜYA KORUMA ALTINDA” Dicle Nehri ve Hevsel bahçelerinin UNESCO tarafından, koruma altına alındığını belirten Kelekçier, “UNESCO tarafından koruma altında olmasına rağmen, yok oluyor. Baktıkça üzülüyorum içim parçalanıyor. Çocukluğumuz burada geçti, şuan ise sular altında kaldı. Su çekilince de milletin tüm emeği yok olmuş olacak. Bir sürü zarar ettik bağımız, bahçemiz, emeklerimiz kaldı sular altında” diye konuştu. “GECEDEN BERİ AĞLIYORUM” Çok fazla zarara uğradıklarına değinen Mevlüde Karaca isimli vatandaş ise, “Gençliğim, çocukluğum, yaşlılığım burada geçti. Evimin bahçesi ve bahçedeki kulübemiz sular altında kaldı. Bu barajlar olmasın. Barajlar ne hale koydu bizi görüyorsunuz. Dünden beri çocuklarım, evden çıkalım diye ısrar ediyorlar. Ben gitmedim, gitmemde. Hayatımı verdim bu topraklara, nasıl buraları bırakabilirim. Bir yolu bulunsun ben evimden gitmek istemiyorum. Dünden beri ağlıyorum” dedi. Olaydan kısa süre önce Nehir kıyısında olduğunu söyleyen Karaca, “Daha dün sabah bahçede oturdum. Şimdi ise bahçem yok oldu. Bize yardım etsinler. Zarar ettik ama o umurumda değil. Yeter ki buralar düzelsin. 2 gün daha böyle olacak dediler. İçim parçalanıyor, üzülüyorum” diye konuştu. ZARARIMIZ BÜYÜK On Gözlü Köprü civarında kafe işleten Mazlum Mehmetoğlu da, "Su yükselecek dediler. Eşyalarımızın nehre yakın bir kısmını kaldırdık ama bu kadarını beklemiyorduk. Epey bir zararımız var. Cana geleceğine mala gelsin ne diyelim. O kadar yükselmez dediler. Önceki suya göre 5-6 metre yükselme var. Biz de kurtarabildiğimiz kurtardık. Sabahtan beri yükselme gitgide devam etti. Daha yükselir mi onu bilmiyorum. Lavabomuz su altında kaldı. Duvarlarımız yıkıldı. Yetkililerden mağduriyetimizin giderilmesini istiyoruz" diye konuştu. DİYARBAKIR YİNE SAHİPSİZ BIRAKILDI Yetkililerin açıklama yaptığını televizyondan gördüğünü belirten Celal Kartal isimli vatandaş ise, “Dün gece yetkililer Dicle Nehri taşacak diye açıklama yaptı. Bizde sabah erkenden durumunu merak ettiğimiz için kayınpederimin evine geldik. Herhangi bir zararı yok. Allah’a şükürler olsun. Hazır gelmişken On Gözlü Köprü’ye gidelim bakalım dedik ama gözlerimize inanamadık. Her yeri su götürmüş, ağaçlar kökten devrilmiş. Dicle nehri tarihinde öyle bir olayla karşılaşmamış, şaşkınız” dedi. Diyarbakır’da daha önce de doğal afet olayları yaşandığını belirten Kartal; “Bu olay Batı’da yaşansaydı yetkililer hemen orayı Afet Bölgesi ilan eder ve Devletin en üst kademesi de dahil olmak üzere oraya akın ederdi. Ancak yaşanan olay Diyarbakır ve Doğu bölgesi olunca yine her zamanki gibi yalnız bırakıldı. Çünkü bizim bölgemiz her zaman sahipsiz kalmış ve bugünde aynı durum yaşandı. Buraya gelen insanlar da merakından gelmişler.  Ellerinden bir şey gelmediği için sadece fotoğraf çekmekle yetiniyor. İnşallah bu su miktarı düşecek ve halkın daha fazla zararı olmaz” diye konuştu. İLK DEFA ON GÖZLÜ KÖPRÜ’YÜ BÖYLE GÖRÜYORUM Yaşanan duruma hayret eden Tekin Sincar isimli vatandaş, “Yaklaşık 5 yıldır burada yaşıyorum. Ancak bu durumu ilk defa gördüğüm için hayretle karşılıyorum. Su seviyesinin fazla olduğu zamanları da gördük ancak böyle bir olaya ilk defa şahit oluyoruz. İşin tuhaf tarafı dün akşam On Gözlü Köprü civarındaki cafelerden birinde arkadaşlarımla çay içip sohbet ediyorduk. Bu gün bu oturakların hiçbirinin olmaması tuhaf bir şey gibi geliyor insana. Dün o ağaçların altında oturuyorken bugün o ağaçlar yerinde yok, su götürmüş. Şuan da ürkütücü bir durum var. Suyun gürültüsünü gördükten sonra can kaybı yoksa Allaha şükretmek gerekir” dedi. İNSANLAR AKIN EDİNCE ON GÖZLÜ KÖPRÜ KAPATILDI Dicle Barajı’ndaki kapaklardan birinin kopmasıyla yükselen su seviyesini çekmek için vatandaşlar Dicle Nehri üzerindeki köprülere akın etti. Sabahın erken saatlerinden itibaren vatandaşlar olayı görüntülemek için merkez Sur ilçesinde bulunan tarihi On Gözlü Köprü’ye akın etmeye başlayınca güvenlik güçleri olası bir risk durumuna karşı tarihi köprüye her iki tarafından da girişi yasaklayarak güvenlik şeridi çekti. AFAD ekipleri bölgede hazır durumda beklerken, vatandaşlar köprünün girişinde cep telefonlarıyla görüntü almaya devam etti. SU SEVİYESİ YÜKSELMEYE DEVAM EDİYOR Diyarbakır’ın Eğil ilçesinde bulunan Dicle Barajı’nda kapaklardan birinin kopması sonucu Dicle Nehrindeki su seviyesi yükselmeye devam ediyor. On Gözlü Köprü civarındaki kafelerin büyük bölümü ve Hevsel Bahçelerinin bir bölümü sular altında kaldı. Oluşturulan kriz masası meydana gelebilecek olumsuzluklara karşı tedbir alırken nehirdeki su seviyesi yükselmeye devam ediyor. On Gözlü Köprü civarında bulunan kafelerin büyük bölümü ve Hevsel Bahçelerinin bir bölümü su altında kaldı. Sabahın erken saatlerinden iş yerlerin gelen kafe sahipleri geride kalan eşyalarını kurtarmak için çalışmalara başladı. Hevsel Bahçelerinde tarlası bulunan vatandaşlar da Kırklar Dağı eteklerine çıkarak su altında kalan tarlalarının son halini izliyor. Su seviyesinin yükselmesinin verdiği zarar havadan görüntülenirken, vatandaşlar da On Gözlü Köprü üzerine akın ederek olayı görüntüleme yarışına girdi. “40 TON ZARARIM VAR” Tarla sahibi Yahya Yörür, pamuk ve Mısır ektiği tarlalarını su altında kaldığını belirterek, “Sabah geldim. Pamuğun bir kısmı su altında kalmış. Hevsel Bahçelerinin birçok ağacı kopmuş. İnşallah başka zarar gelmez. Cana gelmesin. Mal gidiyorsa zaten gitmiştir. En azından cana bir zarar gelmesin. 40 ton civarında zararımız var. 1976’da Devegeçidi Barajı patladı. Diyarbakır’ın yarısı su altında kaldı. Ben o zaman birebir şahit oldum. Bu şimdi barajdır. Ne diyebilir ki” dedi. "5-6 METRE YÜKSELDİ" On Gözlü Köprü civarında kafe işleten Mazlum Memetoğlu da “Dün su yükselecek dediler. Eşyalarımızın nehre yakın bir kısmını kaldırdık ama bu kadarını beklemiyorduk. Epey bir zararımız var. Can sağlığı olsun ne diyelim. O kadar yükselmez dediler. Önceki suya göre 5-6 metre yükselme var. Biz de kurtarabildiğimiz kurtardık. Sabahtan beri yükselme gitgide devam etti. Daha yükselir mi onu bilmiyorum. Yetkililerden mağduriyetimizin giderilmesini istiyoruz” diye konuştu. KAPAK SUYUN TAHLİYESİNDEN SONRA ONARILACAK Diyarbakır’ın Eğil ilçesinde bulunan Dicle Barajı’nda suyu tutan kapaklardan biri kırıldı. Yetkililer, herhangi bir olumsuzluğun yaşanmayacağını belirtirken, barajdaki suyun önümüzdeki pazar gününe kadar boşalacağı belirtildi. Diyarbakır'ın Eğil ilçesinde yağış nedeniyle Dicle Barajı’nda yükselen su seviyesini kontrol altına almak amacıyla açılan kapaklardan biri kazaen kırıldı. Kırılan kapak nedeni ile barajda tutulan suyun yoğun bir şekilde boşaldığı görülürken, yetkililer suyun tamamının önümüzdeki pazar gününe kadar tahliye edilebileceğini kaydetti. Olay yerine gelen yüksek mühendisler, yaptıkları incelemelerin ardından 5 bin metreküplük alanları olduğunu ve şu ana kadar 800 metreküp alanı kullandıklarını, tehlike oluşturabilecek bir durumun söz konusu olmadığını bildirdi. Kırılan baraj kapağının, suyun tahliye edilmesi sonrası onarılacağı kaydedildi.