Mehmet Zeki Özer Özel

Lorke ile coşanlar var, gençler arasında.

Lorke ve mahalle arasında ilgi kuranlar gittikçe azalıyor.

Ali Paşa Mahallesi, şehrin paşaların yaptığı konaklarla camilerle ünlü bir mahallesi.

Ali Paşa Mahallesi'nde eski tad ve lezzet kalmadı.

Mahalle, kent dönüşümü ile ikiye bölündü, çok zamandır.

Bir yanı eski yapılar bir yanı yeni yapılar.

Turistik caddeye bakan yön, uzanır Mardin Kapı'ya uzanan güzegâha kadar.

Ali Paşa kim?

Ali Paşa Mahlesi ne?

Neden Ali Paşa.

" Ki Zava ki paşa!.." neden söylenir, halayda?

Zava ne paşa ne?

Delâl olan kim?

Hanım ne demek?

Ali Paşa Mahlesi, neden ikiye ayrıldı?

Niçin bir taraf cennet misali tertemiz bir taraf yokluk içinde?

Tarihî yapıların bir kısmı, ayağa kalkmayı beklerken!..

Biraz mizahî uslûpla sivil mimarînin şehirdeki çakma siluetine bakmak istiyoruz, bu haberde.

Sivil mimarîde bazalt taşı, ne zaman kaplamaya dönüştü?

Caddelerde bile bazalt kaplama taşı kullanıldı mı?

Kale burçlarında ve surlarında kaplama bazalt kullanılırken yeni yapılarda dış cephede kullanımı neden ayıp olsun?

Teknolojiye ve şehirleşmeye açık olan Diyarbakır'ın modern yüzünü eleştirirken haksızlık yapmıyor muyuz?

Bunca yatırım, restorasyon ve istihdam boşuna mıdır?

Biz, bazalt tarihinde taşların ocaktan kaleye, evlere uzayan hikâyesini biliyoruz da kalenin ve evlerin dış kısmında fabrikasyo  halinin bazalta işkenceye dönüşmesinin hikâyesini gündeme taşımak istedik.

Seçim haberleri yok, gazete manşetinde.

Ali Paşa Mahlesi'ni bilen bilir, gezmeyenimiz yok.

Bilgiye ve fotoğrafa dayanan bir hususla hem tarihe bir yolculuk hem modern yapının çağ atlayan yüzüne bir bakış...

Belki hiç bir gazete manşeti, böyle görülmedi, gazetecilikte.

Bazaltın tarihle yolculuğunu değil, yapılan villalarda, yeni yapılarda gittikçe incelenen bazaltın vidalama usulüyle güçlendirilmesinin modern mimarîyle sivil mimarîdeki buluşmasındaki acayipliğin akıl sınırlarını zorlama hikâyesi...

Bu yapıların sivil mimarîye uygun olup olmadığını çok kimseler ifade etti.

Bizim değindiğimiz bazaltın ruhuna aykırı bir durum.

Bazalt dediğin taştır, bin yılı, iki bin yılı geride bırakır, her yapıda.

Şimdiki bazalt, çağdaş mimarînin elinde oyuncak olmuşsa ne demeli?

Sert taş, nasıl kırılgan olur?

Tam komedilik bir durum.

Buyrun aynı dille libas değiştiren ve çağdaşlaştırılan bazaltın kaderini, yerinde yaptığımız gözlemlerle siz bizden dinleyin.

Kimi zaman eleştiri boyutunda ele alınan Sur İçi Yeni Evler hakkında fadeler havada kalır.

Tapulu mülk sahiplerine ya bedeli istimlâk karşılığında ödenmiş ya da Toplu Konut'tan taksitli daire karşılığı. Tapusu olduğu için bazıları parayı kabul etmemiş. Elektrik kesintisini, su kesintisi izlemiş, bazen.

Olaylar öncesi karara bağlanan kent dönüşüm pojesi kapsamında kimi yerler yıktırılmış kimi yerler de olaylar sonrası zarar gördüğü sebebiyle ya yıktırılmış ya tadilâtla bu güne taşınmış.

Suriçi'nde yeni yapılaşma ile Ali Paşa Mahallesi'nde yapılaşma hız kazanmış.

Yapılar betonarme olmasına rağmen, şehir mimarisinde bazalt kullanıldığı için betonarme kimi cephelerle dış duvarlar, fabrikasyon bazaltla öbür adıyla kaplama ile donatılmış.

Konu oldukça karışık değil de bu kaplama bazalt tabakalar, muhtemelen kış ya da sonbahar soğuğunda bulundukları yere monte edilirken, iklim şartlarının zorlamasıyla kimyasal yapıştırıcıların hayal kırıklığı uyandırmaması için, vidalarla monte edldiği görülür.

Soğuk mevsimde betonun ve yapıştırıcı kimyasalın kimi zaman özelliğini kaybetmesi söz konusu olduğu için, kaplamaların dökülmemesi için vidalama yolu, başvurulan en başta gelenidir.

Mutfak fayansı gibi bazalt kaplamalar, zamanla düşer, yerini malûm duvara bırakır, kep düşünce başın kel görünmesi misali.

Ali Paşa Mahallesi'ndeki bu kaplamalara yakından bakıldığı zaman, her kaplamada vidalama için ön hazırlığın yapılmış olduğu görülür.

Tedbirli davranan kimi mülk ya da mülkü satın alanlar, Diyarbakır Mimarîsine göre yapıldığı iddia edilen bu bazalt-fabrikasyon ürünü kaplamaları, plânlamada yer aldığı şekilde teslim aldıklarında itiraz etmemiştir, muhtemelen.

Yeni binaların avlu kısmında yeşil alan, bir-iki fidan dikmek, çiçek için elverişli.

Dış cephe kaplamasının bazalt oluşu, yapıların mimarîye uyumunu anımsattığını iddia eden yetkililer, Akkoyunlu Mimarîsini mi örnek almıştır? Bu bilinmez de Diyarbakır mimarisinde bazalttın sert görünümünü estetikle azaltan beyaz malta-kireç taşı uygulamada yer değiştirmiş, görünür.

Gazete olarak bu haberi yaparken mimarlarla görüştük, araştırmacılarla konuştuk.

Bu kaplamalar, monte edilirken soğuk ortamda istenilen randıman sağlanmıyormuş. Kimyasallar soğuktan dolayı etkileniyormuş. Eksi altında hava şartlarında donmayı azaltan kimyasal pahalı olduğu için harca fazla katılmazmış, duvarlarda. Sadece iskeletteki beton dökümlerinde donmayı önleyen karışım mecburî.

Biz, bu vidayla tutturulmuş kaplama bazaltla süslenmiş dış cepheleri fotoğrafladık, size sunuyoruz.

Biliyoruz, işi yapan ustanın kusuru değil, bu. Yapının ihale şartnamesi böyle, projeyi hazırlayan isimler önemli.

Yarın bir bazalt kaplama mı düştü? Muhakkak birkaç parça kaplama tabaka vardır, yedekte.

Dış cephe tümüyle bazalt olsaydı!..

Bunları bir kenara bırakıyor ve fotoğraflar konuşsun, istiyoruz.

Merak edenler, bu karelerin nerede olduğunu sorabilir.

Ali Paşa Mahallesi'nin Turistik Caddde başlayan ve mahalleyi ikiye ayıran sokakta bulunun.

Belirgin nokta Sahabe Türbesi ve Cami...

Siz, bu sokakta sağa bakıp ilerleyin. Sokağa bakan kaplamalarda vidalanacak noktalar belli. Dubel mi takar, sağlamlaştırırsınız, yuvayı. Belki vida, yeterlidir, tek başına. Vıdalanan kaplama bazalt, duvara tutunur, mutfak fayansı gibi düşmez.

Korkmayın, kaplama düşerse en az  on -on beş-yirmi milyon TL değerinde satılan bu yapılardan alırsanız, muhakkak dış cephe için dökülmeler söz konusu olursa yedek kaplama bazalt olup olmadığını sorun.

Mizah gibi bir dünyada yaşarken, bazaltın dış duvara vidalanmasının genel bir uygulama olduğu anlaşılır da bir sabah kalkarsanız, vidalanmış kaplamaların bir kısmının yerinde olmadığını görürseniz ne olacak?

Üzülmeyin, yedek kaplamalar imdada yetişir. Çıkışmasa komşuluk hakkı yok mu?

- Komşu, beş-altı yedek kaplama bazalt verir misiniz?

Biz, misafirperveriz, komşuluk ilişkilerimiz insancıldır, hemen gereği yapılmaz mı?

Yeni vidalı bazalt kaplamalı evlerinde güle güle otursun, sahipleri.

Bu haberi, magazin diliyle sunduk. Aslında konu yerel basında ele alınmamış, gibi.

Bu pahalılıkta ister misiniz, vida fiyatı yükselsin, matkap fiyatı taban yapsın?

Bari her bir kaplama bazalta üç vida ya da vida harcansaydı...

Demek ki bu artı masrafs, kimse kolay kolay katlanamaz. Her bir yapının dış çevresi için kilolarca vidaya harcanan para az mı?

Bu haberimizle şehirde gündem olacak ayrıntılar fotoğraf karelerinde saklı.

Bu kaplamalarda bir yapının dış cephesindeki vida sayısını doğru hesap edip, sayısını doğru bilenler arasında bir kura mı çeksek?

ilk şanslı okura öğle arası  bir arkadaşını da getirme şartıyla ciğer ısmarlama, çirkin olmaz mı?

Yanında açık ayran, salata ve yeşillik sonrasında kahve ve  çay, beraberinde künefe...

Korkumuz, masraf değil, kesinlikle.

Talihli, bu işi yapanlardan olursa!...

Tüm mesele bu!..