-Bugün bize zaman ayırdığınız için teşekkür ederiz. Dijital dolandırıcılık konusunda bize biraz bilgi verebilir misiniz? Neden son yıllarda daha yaygın bir sorun haline geldi?

Dijital dolandırıcılık, interneti kullanarak insanları kişisel ve finansal bilgilerini vermeye ikna etmeye yarayan bir tür suçtur. Online alışveriş, bankacılık ve sosyal medya gibi alanların yaygınlaşması ile suçlular için daha fazla fırsat doğdu.

-Hangi tür dijital dolandırıcılıklar daha yaygın?

Phishing, pharming ve vishing en yaygın dijital dolandırıcılıklardır. Phishing, suçluların banka veya devlet kurumları gibi güvenilir kaynaklardan gelen e-posta veya mesajlar göndermeleriyle kişisel bilgileri elde etmeye çalışmalarıdır. Pharming, suçluların bir web sitesinin trafiğini sahte bir web sitesine yönlendirmek için DNS sunucularını değiştirmeleridir. Vishing ise, suçluların kişisel bilgileri elde etmek için telefon aramaları veya sesli mesajlar kullanmalarıdır.

-Son yıllarda çocukların da siber dolandırıcılık yaptıklarını iddia ettiniz. Konu hakkında söylemek istedikleriniz nelerdir?

Siber dolandırıcıların yaşları farklı olabilir, ancak genellikle yetişkinlerdir. Ancak, son yıllarda çocukların da siber dolandırıcılık yaptıkları görülmüştür. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) 2017 verilerine göre 17 yaş altındaki 107 bin 984 çocuk suça sürüklendi. Suça karışanların 75 bin 828'i 15 ila 17 yaş grubu arasında.  Nasıl ki çocukların internette daha fazla zaman geçirmesi ve daha az deneyimli olmaları nedeniyle, onlar da kolayca dolandırılabilir olmaları sürekli olarak ön planda ise bu tutumları önce oyun sanılması daha sonra kendilerini kanıtlama içgüdüsüne ve daha sonra ise maddi kazanımlar ön plana çıktığında da dolandırıcılığa sevk etmektedir.

Çocuklar siber suçları oyun sanıyor.

Siber suçların çocuklar tarafından oyun olarak algılanması, siber güvenliği açısından ciddi bir sorun oluşturuyor. Çocuklar, internette gezinirken ve oyunlar oynarken, güvenliği açısından riskli davranışlar sergiliyor. Örneğin, çocuklar online oyunlar oynarken kendilerini öyle bir kaptırıyor ki başka oyuncuların oyun karakterlerini ele geçirmeye çalışıyor. Bu karakterlerin üzerlerinde ki zırh kalkan kılıç silah veya bazı sanal oyun özelliklerini başka kullanıcıların dijital dolandırıcılık yöntemleriyle ele geçirmek suretiyle ve sanal hırsızlık yapıyorlar. Çocuk siber suçların çoğu bu yönde gelişiyor.

Çocuk yaştaki sanal aşıklar veya meraklı sosyal medya kullanıcılarının da çoğu tehlikenin farkında değil.

Özellikle karşılıksız ilişkiler veya platonik aşıklar veya sevmediği, kıskandığı birine zarar vermek için de çocuklar hedeflerine koydukları kişileri dijital platformlarda takip ediyor. Paylaşımları yorumları belli bir süre sonra tatmin etmediği içinde illegal yollardan hedeflerine koydukları kişilerin hesaplarını ele geçirme eylemine giriyorlar.

Tehlike işte bundan sonra başlıyor.

Haset içine giren çocuklar bilinçsizce arama motorlarına ‘hesaplar nasıl hacklenir’ diye yazıyorlar. Karşılarına ya bu işi para ile yapanlar çıkıyor ya da veri hırsızlığı yapan başka kötü niyetli kişiler. Yani bu işi para ile yapanlara çocuklar ebeveynlerinin kredi kart bilgilerini kaptırıyor. Diğer dolandırıcılık yönteminde ise dijital araçlarına yükledikleri programlarla hem kendilerinin hem de hane halkının kişisel verilerini tehlikeye atıyorlar.

Çoğu suç çocuklar adına işleniyor.

Bahsettiğimiz yöntemlerle veri hırsızlığına maruz kalan çocukların adına başkaları tarafından eylem gerçekleşse de suç çocukların üzerine kalıyor. Bu nedenle, çocukların siber suçları oyun olarak algılamaması için ebeveynler ve okullar tarafından siber güvenliği konusunda eğitilmeleri ve öğrenmeleri önemlidir. Çocukların internetteki davranışlarını takip etmeli ve dikkatli olması gerektiği durumlarda müdahale etmelidir. Bu sayede çocukların siber suçları oyun olarak algılamamaları ve siber güvenliği açısından daha bilinçli davranmaları sağlanır.

-İnsanlar dijital dolandırıcılıktan nasıl korunabilirler?

İnsanların yapabileceği en önemli şey, risklerin farkında olmak ve kişisel bilgileri internet üzerinden verirken dikkatli olmaktır. Ayrıca, e-posta veya mesajlardaki bağlantılara tıklarken veya aranmayan telefon aramalarına veya sesli mesajlara dikkat etmelidirler. Ayrıca, güçlü şifreler kullanmak ve bilgisayar ve mobil cihazlarınızı en güncel güvenlik yazılımları ile güncellemek önemlidir. Ayrıca, mümkün olduğunda çok faktörlü kimlik doğrulamasını kullanmak iyi bir fikirdir.

-Siber dolandırıcılığa maruz kalınca ne yapılmalıdır

Siber dolandırıcılığa maruz kalındığında, öncelikle panik yapmamak ve aşağıdaki adımları takip etmek önemlidir:

İlk olarak, hesaplarınızı ve şifrelerinizi değiştirmelisiniz. Eğer şifreniz çalındıysa, diğer hesaplarınızda da aynı şifreyi kullanmamaya dikkat etmelisiniz.

Kredi kartı veya banka hesaplarınızı kontrol etmeli ve eğer güvenliğiniz ihlal edilmişse, bunları derhal bloke etmelisiniz.

Dolandırıcılık olayını, bankanızı, kredi kartı sağlayıcınızı veya polisi bildirmelisiniz. Bu, diğer insanların da aynı dolandırıcılık yöntemlerine maruz kalmamalarını sağlar.

Dolandırıcılık olayının detaylarını ve kanıtlarını saklamalısınız. Örneğin, phishing e-postalarını veya sahte web sitelerine yönlendiren bağlantıları saklamak.

Bilgisayarınızın veya mobil cihazınızın güvenliğini kontrol etmeli ve eğer ihlal edilmişse, gerekli güncellemeleri veya taramaları yapmalısınız.

Gelecekteki dolandırıcılıklardan korunmak için, online davranışlarınızı dikkatli olmalı ve özellikle kişisel bilgilerinizi verirken dikkatli olmalısınız.