Kuran’da ismi geçen birçok hayvanın varlığı bir hikmete ve önemine binaendir. Bu hikmetleri öğrenip dersler çıkarmak ve hayvan haklarının İslam’daki yerini öğrenip gereğini yapmak bizlere düşer. Kurandaki başlıca hayvanları şöyle zikredip sıralayabiliriz:

1)Daabbe: Bütün hayvanlara verilen genel isimdir.18 yerde geçiyor.

2)Enam:Dört ayaklı hayvanlar olup koyun, keçi, deve, sığır gibi hayvanlara denir. 32 yerde geçiyor.

3)Tayr, Tair: Kuş demektir. Kuran’ın yirmi  yerinde geçiyor.

4)Bakara: Sığır/inek/buzağı demektir. Kuran’ın dokuz yerinde geçiyor. (tercümeler bazen buzağı, bazen dana, sığır veya inek şeklindedir Bakara 51-68. ayetlerde olduğu gibi).

5)Cemel, Damir, ibil, işar, Naka :Deve anlamına gelir. Onaltı ayette geçer.

6)Hayl, Adiyat, Ciyad:At demektir. Kuran’da toplam 7 defa geçmektedir (hayl 5 defa, adiyat:1, ciyad,1).

7)Da’n 1 yerde, Ğanem 3 yerde, Na’ce 4 yerde olmak üzere 8 yerde koyun geçmektedir.

8)Beuda: Sivrisinek anlamına gelir.Kuran’ın bir yerinde geçiyor

9)Biğal : Katırlar demektir.Kuran’ın bir yerinde geçiyor.

10)Ankebut: Örümcek anlamına gelir.İki  yerde geçiyor

11)Cerad: Çekirge demektir. Kuran’ın iki ayetinde geçmektedir.

12)Dabbetül Arz: Ağaç kurdu demektir.Bir yerde geçiyor.

13)Dafadi’ : Kurbağalar demek olup Kuran’ın bir yerinde geçiyor.

14)Tayren Ebabil: Ebabil kuşları demek olup bir yerde geçiyor.

15)Fil kelimesi bir yerde geçiyor.

16)Ğurab: Karga demek olup Kuran’ın iki yerde geçiyor.

17)Himar, Hamir, Humur : Eşek dektir.Beş yerde geçiyor.

18)Hınzır : Domuz demek olup dört yerde geçiyor.

19)Hüdhüd : Kuş olup bir yerde geçiyor.

20)Kasvera: Arslan anlamına gelir.Bir  yerde geçiyor.

21)Kelp: Köpek demektir. Beş  yerde geçiyor.

22)Kırede: Maymun demek olup üç  yerde geçiyor.

23)Kummel: Haşerat, bit, kene demektir Kuran’ın bir yerde geçiyor.

24)Ma’z : Keçi anlamını taşır bir  yerde geçiyor.

25)Nahl : Arı demek olup  bir yerde geçiyor.

26)Neml : Karınca demek olup üç  yerde geçiyor.

27)Selva : Bıldırcın demektir Kuran’ın üç  yerinde geçiyor.

28)Hut 4, Hitan 1, Nun 1 : Balık demek olup   altı  yerde geçiyor.

29)Sü’ban 2, Hayye 1 : Yılan anlamına gelip üç  yerde geçiyor.

30)Zi’b : Kurt demektir. Kuran’ın üç yerinde geçiyor.

31)Zübab: Kara sinek demek olup iki yerde geçiyor.

 BAKARA, EN’AM, NAHL, NEML, ANKEBUT, ADİYAT ve FİL gibi sureler, isimlerini bu hayvanlardan almıştır.

 Kuran’da 28 çeşit hayvan ismi bulunmaktadır. İnek ve buzağıyı bir hayvan çeşidi saydık. Ayrı ayrı sayarsak 29’a çıkar. Dabbetul Arzı saymayanlar var, biz bir hayvan çeşidi olarak aldık. Farklı isim ve tonlarla zikredilen hayvanlar vardır: Deve, at, eşek, koyun, balık ve yılan isimleri gibi.

İslam Dini, bütün canlılara çok önem vermiştir. Kuran’da bunca hayvan isminin olması önemine binaendir. Bir can olarak hayvan haklarını korumuştur İslam. Zarar vermeyi yasaklamıştır. Onları yedirmek, içirmek, fazla yük yüklememek, eza ve cefa vermemek çok önemsenmiştir. Yavrulamış köpeğin huzurunu kaçırmamak ve yuvasını bozmamak için Mekke’nin Fethi esnasında orduya güzergâh değiştirtmiş bir peygamberin ümmetiyiz. Susamış hayvana ayakkabısıyla su içirmiş bir fahişenin (afedersiniz) kurtulduğuna ve cennetlik olduğuna, eve hapsedip aç ve susuz bırakılan hayvan yüzünden cehennemlik olduklarına dair rivayetler vardır. Rabbim bütün canlılara merhametli olmayı nasip etsin inşallah. Rabbim çok çalışkan olan arı ve karınca misali, bizlere de cehd ve gayret nasip etsin. Yüce Allah’ın selamı, rahmeti, bereketi, inayet ve hidayeti tüm din kardeşlerime olsun. Âmin Velhamdülillahi Rabbil alemin.

Abdurrahman SEVGİLİ/Diyarbakır