İhtiyati haciz, alacaklının rehinle teminat altına alınmamış para alacağını zamanında ödenmesini garanti altına almak amacıyla mahkeme kararıyla borçlunun mallarına geçici olarak el konulmasıdır. İhtiyati haczin tanımından da açıkça anlaşılacağı üzere, ihtiyati haciz bir geçici hukuki korumadır. İhtiyati haciz İcra ve İflas Kanununun 257 ile 268. Maddeleri arasında düzenlenmiştir.

İhtiyati hacizde, bir para alacağının zamanında ödenmesi garanti altına alınması istenmiştir. Böylece kötü niyetli borçluların mal kaçırması önlenerek alacaklının hakları korunmak istenmiştir. İhtiyati haczin konusu bir para alacağıdır. Para alacakları dışında kalan diğer alacaklar ihtiyati haczin konusu dışında kalır.

İhtiyati haciz, İcra ve İflas kanununda düzenlenmiş olup, bir dava değildir. Yukarıda da belirtildiği üzere geçici bir hukuki korumadır. 

İHTİYATİ HACZİN ŞARTLARI NELERDİR?

İhtiyati haciz, alacaklının rehinle teminat altına alınmamış para alacağını zamanında ödenmesini garanti altına almak amacıyla mahkeme kararıyla borçlunun mallarına geçici olarak el konulmasıdır.

İhtiyati haciz kararı verilebilmesi için İİK'na göre birtakım şartların sağlanması gerekir:

1-İhtiyati haciz isteyebilmek için alacağın para alacağı olması gerekir. Konusu para olmayan alacaklar için ihtiyati haciz kararı verilemez.

2-Kural olarak vadesi gelmiş bir alacak bulunmalıdır.

3-Alacağın rehinle teminat altına alınmamış olması gerekir.

4-Alacağa ilişkin ve ihtiyati haczin yapılmasını haklı gösterecek delillerin bulunması gerekir.

5-İhtiyati haciz talebinde bulunan alacaklının mahkemeye istenilen hallerde gerekli teminatı yatırması gerekir. 

İhtiyati haciz kural olarak vadesi gelmiş bir alacak için istenmektedir. Ancak bazı durumlarda vadesi gelmemiş alacaklar içinde ihtiyati haciz istenebilir. 

1-Borçlunun belirli bir yerleşim yeri yoksa

2-Borçlu mallarını gizlemeye veya kaçırmaya hazırlanıyorsa

3-Borçlu, alacaklının haklarını ihlal eden hileli işlemlere girişmiş ise

4-Borçlu taahhütlerinden kurtulmak amacıyla kaçmaya çalışıyor veya kaçmış ise

Bu durumlarda alacaklı mahkemeye başvurarak vadesi gelmemiş bir alacak için ihtiyati haciz isteyebilir.

Alacaklı ihtiyati haciz kararının verilmesinden itibaren 10 gün içinde icra dairesine başvurarak kararın yerine getirilmesini istemelidir. Aksi takdirde ihtiyati haciz kararı kendiliğinden kalkar (İİK 261/1). Yetkili icra dairesi kararı veren mahkemenin bulunduğu yargı çevresindeki icra dairesidir.

Borçlu ihtiyati haczin kendisine tebliğinden itibaren 7 gün içinde kararı veren mahkemeye itiraz edebilir. Borçlu ihtiyati haczin dayandığı belgelere, mahkemenin yetkisine ve teminata itiraz edebilir.

Av. Vedat YÜCE

vedat_yuce@hotmail.com