Çermik’te, 1970’li yılların başlarında parmakla sayılacak kadar az Araba bulunurdu. Bunlardan aklımda kalanlar;

- Koko Zülfükar’ın Otobüsü,

- Tingo’ların Otobüsü,

- Şoför Yusuf’un Kamyonu,

- Kereze Remo’nun Kamyonu,

- Harun’un Kamyonu,

- Qetêk Kemal’in Kamyonu,

- Karamehmet Hacı Eyyo’nun yarım Kamyonu,

- Hüseyn’ê Bekran’ın yarım Kamyonu,

- Zülfükar’ê Sülo’nun Traktörü

Bir de Gürüzlü Osman Ağa’nın Traktörünü hatırlıyorum...

O zamanlar Çermik’te tek bir taksi yoktu. Çüngüş’ten yolcu getirip götüren Fort marka bir taksi vardı. Yanılmıyorsam vişne renkliydi. Sahibini hatırlamıyorum…

Resmi arabalar da fazla yoktu.

- Kaymakamlığın bir pikabı,

- Belediyenin pikaptan dönme Et Arabası,

- her cıvatası bir saz çalan İtfaiye Aracı (zaten yangında iş görmezdi. Zira 1974 yılında çarşıda çıkan yangında, 74 dükkan kül olmuştu...)

- Hamambaşına çalışan burunlu Otobüs... Haa bir de Ağa’nın (Ağa Jet) otobüsü vardı ama dışarıda çalıştığı İçin pek Çermik’e gelmezdi...

Başka da bildiğim araç yoktu. Daha fazlasını hatırlayan varsa yorumlara eklesin...

Belediyenin temizlik işleri kadrolu eşeklerle yapılırdı. İlçede şehir içi nakliye işleri de Eşeklerle yapılırdı. Bu işleri yapanlara da “Eşekçi” denilirdi. Betonarme ev yapanların da ilk müracaat ettikleri eşekçilerdi. Zira inşaat kumu, Taş, v.s. malzemeler eşeklerle taşınırdı. O dönemlerde Kaplıcalarda soğuk su bulunmadığından eşekçiler tenekelerle Hamama soğuk su götürerek ziyaretçilere satarlardı. Son zamanlara kadar bu cefakâr hayvanlar hizmetlerine devam ettiler…

Köylüler pazartesi ve Cuma günleri at, eşek ve katır’larla İlçeye gelerek mallarını pazarlarda satarlardı. O gün işlerini bitirirlerse ihtiyaçlarını temin ettikten sonra köye dönerlerdi. Şayet işlerini  bitiremezlerse, o gece hayvanlarını Hanlara bırakır, kendileri de ya bir dostunun evine gider ya da bir Otelde kalırlardı. (o zamanlar ihtiyaç olduğundan Çermik Merkezde birçok otel vardı)

Otellerden hatırladıklarım;

- Akdağ Otel ( Nebo Mehmet’in)

- Bahçeli Otel ( Kantar Sıddık’ın)

- Saray Oteli (....)

Birçok Han vardı ancak, Pito’nun Hanını hatırlıyorum. Üzerinde de Otel vardı...

Köyden gelenler, ertesi gün işlerini bitirebilirlerse köyüne dönerlerdi. Fakat bazen işleri iki-üç gün sürebilirdi…

1970’li yılların ortalarında yavaş yavaş motorlu araçlar hayatımıza girmeye başladı. İlk olarak Muhtar Kebê ve Üç ortağı 124 Murat Taksi aldılar. Siyah olduğu aklımda kalmış. Ardından Kösoğlu Süleyman Limon Sarısı bir Reno aldı. Derken Haburmanlı Şeğo da Portakal Rengi bir Reno aldı. İki- Üç yıl içinde onlarca taksi ve Minibüs ulaşım hizmetine girdi. Artık köye gidiş gelişler bile, taksi veya Dolmuş (minibüs)larla yapılmaya başlandı. Traktörler köylünün hem çift süren öküzlerinin, hem de binek hayvanlarının yerini aldı. Kısa zamanda tarımda makineleşme elzem duruma geldi. “Lüks” sayılan otomobiller, zaruri hale geldi…

Ve bu gün… Çermik’te artık parmakla bir yana makineyle bile motorlu araç sayısını hesaplamak zor olmuş.. Bu hızlı motorlu araç artışı, her geçen gün park sorununu da ayni oranda artırmaktadır. Çermikte adeta trafik keşmekeşi yaşanmaktadır. Otoparkların çok yetersiz oluşu ve biraz da sürücülerin duyarsızlığı caddede, sokakta yürümeyi imkânsız hale getirmiştir. Yollarımız zaten yetersiz araçlar da gelişi güzel park edilince trafik hercümerç olmakta, vatandaş çileden çıkmaktadır. Trafik görevlileri de bu konuda yetersiz kalmaktadır…

Özgürlüğümüz, başkasının özgürlüğünü kısıtlama hakkını bize vermez. Birbirimizin hakkına, hukukuna saygılı olalım. Kendimiz için istediğimizi başkası için de isteyelim... Birinin yanlış hareketinden rahatsızlık duyuyorsak, ayni hareketi biz yaparsak başkasının da rahatsız olacağını unutmayalım…                                                       

Hamdullah IŞIK/ malabub@yaani.com