Karacadağ çok geniş taban alanına sahip bir dağdır.Diyarbakır ve Şanlıurfa arasında ve Mardininden de derik bide mazidağın bazı köylerini kapsayacak kadar geniş bir alandır.10 bin km geniş taban alanına sahiptir.

Kapsadığı alanlar Bağlar,Kayapınar,çınar,derik,mazidağı,viranşehir,siverek ve erganinin ve bu ilçelerin çoğu köylerini kapsıyor

Karacadağ ilk olarak 600 bin yıl önce patladı ve ikinci patlama ise 100 bin yıl önce patlayarak geniş taban alanını oluşturdu.

En son püskürme yerini jeofark alanına dönüştürmek isteniyor. Yapılırsa turızm açısından  ve doğa sporu için çok ideal ve güzel olacaktır. Manisa kula ilçesindeki jeopark burası kadar büyük ve geniş saha alanına sahip değil ama  orada güzel bir jeopark yapıldı ve UNESCO Dünya Kültür Mirası Listesi'ne alındı. Burda da aynısı yapılabilir.

Patlama esnasında yeryüzüne çıktığı zaman hızlı bir şekilde yayıldığı için çok yüksek konileri oluşturmamıştır.

Karacadağ lavları astenosfer adı verilen tabakadan geldiği için bu özelliğiyle diğer dağlardan farklılık gösterir.

Karacadağ bazaltı gözenekli ve gözeneksiz diye ikiye ayrılır.koyu gri-siyah  arasında değişen renklerdir. Bölgenin evleri yapıları hepsi bazalttan yapılmıştır hatta diyarbakırın 5,5 km uzunluğuna sahip surlar  ve camiler , han, hamamlar , medreseler ,evler ve yolarda ana malzeme olarak bazalt taşı kullanılmıştır.

Bazalt, akıcı ve bazik lavların soğuma yüzeyine dik olarak beş ve altı kenarlı sütunlar şeklinde katılaşması ile oluşmuştur.

Bazalt su emme, paslanma, dona, darbelere ve sürtünmelere karşı çok dayanıklıdır. Renk değiştirmez ve aşırı derecede camsı niteliği yoktur. Bu nedenle de uzun süre yapısında leke ve kılcal çatlaklar oluşmaz. Asitlere karşı dayanıklıdır. Bu özelliklerinden dolayı yapılarda bolca kullanılmıştır.

Günümüzde yapı taşı olarak kullanılmasının yanı sıra endüstride de farklı kullanım ve uygulama alanı bulur