Yağmur ENSARİ “Pazartesi Sohbetleri” köşemizin bu haftaki konuğu Diyarbakır Yeniden Yaşam Kanserle Mücadele Derneği Başkanı Şükrü Abay ve Başkan Yardımcısı Mehmet Halim Şahin. Şahin ile kanseri konuştuk Geçtiğimiz 2-8 Kasım tarihlerinin Lösemili çocuklar haftası olması sebebiyle kanser ve kanserle ilgili merak edilenlere dair çok sayıda program düzenlendi. Bizde geçtiğimiz haftanın Lösemili çocuklar haftası olması sebebiyle Diyarbakır Yeniden Yaşam Kanserle Mücadele Derneği Başkanı Şükrü Abay ve Başkan Yardımcısı Mehmet Halim Şahin ile görüştük. Kanser hastalığının tedavisi ve tedavi sistemindeki bozukluklara dair görüştüğümüz Başkan Abay, amatörce yapılan bir ankete göre en fazla meme kanseri kadın hastanın Diyarbakır’da olduğunu belirterek şunları söyledi: “Diyarbakır’da geçen Aralık ayında yaptığımız anketimiz oldu ve 7 Bin 100 kanser hastamız olduğunu öğrendik. Amatörce bir çalışma yaptık ama bizim tahminimiz 10 Bine yakın olduğu yönünde. Bunun 3 Bin 700 kişisi meme kanserini taşıyor. Bunu Türkiye’deki nüfus ortalamasına böldüğümüzde Diyarbakır’da birinci sırada olmuş oluyor” dedi. -ÖNCELİKLE TÜRKİYE VE DİYARBAKIR BAZINDA KANSER HASTALIĞIYLA MÜCADELE KONUSUNDA TEDAVİ YÖNTEMLERİ YETERLİ Mİ? ABAY: 26 yıldan beri 4 tane kanser atlattım. Bu kanserleri atlatmadaki tedavi biçimim kemoterapi ve radyo terapi görmeyerek oldu. Türkiye’de ve dünyanın birçok ülkesinde uygulanan bir tedavi sistemi var. Hasta kanserse akla gelen ilk şey kemoterapi ve radyo terapi oluyor. Kemoterapinin uygulanması için 20’den fazla tahlil ve tetkik uygulanmalıdır. Tetkikler sonunda hastaya uygulanacak kemoterapinin şekli ve dozu belirlenir. Ancak görüyoruz ki ilimizde kemoterapiler uygulanırken bunlar çokta dikkate alınmıyor. Kanserin çeşidine göre ezberlenen tedavi şekilleri uygulanıyor. Tabi isabetli tedaviler olmayınca bir süre sonra tedavi şekilleri değişiyor. O zamanda önceden uygulanan kemoterapi boşa uygulanmış oluyor. Kemoterapi bildiğiniz atom bombasına eş değerdir. Vücudun içine atılan kemoterapi kanserli hücrelerle beraber sağlıklı hücreleri de yok ediyor. Diyarbakır’da kemoterapiden sonra çok sayıda hastayı kaybediyoruz. Mesela geçen yıl yazın 2 ayda 85 kader arkadaşımızı akciğer kanserinden toprağa gömdük. -BU BAHSETTİĞİNİZ DURUM HASTALARIN DENEK OLARAK KULLANILDIĞI, KAFADAN SAVMA BİR TEDAVİ UYGULANDIĞININ GÖSTERGESİ OLARAK KABUL EDİLEBİLİNİR Mİ? ABAY: Elimizde resmi bir belge olmadan kafamızdaki şüphelerle böyle bir sonuca varmamız imkansız oluyor. Ancak benzer görüşler bizim kulağımıza da çok fazla geliyor. Bunun raporlanmadan tarafımızca onaylanmasının imkanı yok. duyumlarla hareket edemiyoruz. İlimizdeki kemoterapiden tutun da radyo terapiye kadar kanserle mücadele konularında çok memnun değiliz.  İstanbul veya Ankara’daki ileri düzey hastaneler ve buradaki tedavi sisteminin pek uyuşmadığını söyleyebiliriz. Toplumda kanser söz konusu olunca herkes büyükşehirlere gitme gereği duyuyor. bu durumda Diyarbakır’da bizleri çok üzüyor. Neden burada kanserle mücadele konusunda tam donanımlı tedavi merkezleri olmadığını algılayamıyoruz. Burada büyük bir güvensizlik olduğu için kimse burada tedavi olmak istemiyor. Sadece sistemde tek değil, doktor ve hasta ilişkisinde de büyük sorunlar var. -DOKTOR VE HASTA İLİŞKİSİ SORUNLU DEDİNİZ. BUNU BİRAZ AÇAR MISINIZ? ABAY: Doktorlarımız ne yazık ki kanser hastalarıyla nasıl konuşacaklarını bilmiyorlar. 26 sene önce doktor yüzüme karşı sen kansersin dedi. Hatta 6-7 ay ömrün kaldı dedi. Zihni ve bilinci yerinde olan biri bunu söyleyemez. Bir doktor bir hastaya böyle yaklaşmamalı. Mesela ben o tavırdan sonra 10 günde 12 buçuk kilo verdim. -BAHSETTİĞİNİZ SİSTEMATİK BOZUKLUKLARIN GİDERİLMESİ İÇİN DERNEK OLARAK SİZ BİR GİRİŞİMDE BULUNDUNUZ MU? ABAY: Derneğimizin kuruluşunun altındaki en büyük neden sistematik sorunları çözmekti. Öncelikle hasta odaklı çalışmayı tercih ediyoruz. Hastaya gerekli moral ve motivasyonun verilmesi için elimizden geleni yapmaya çalışıyoruz. Toplumdaki “Kanser olan ölür” anlayışını silmek için çalışmalar yapıyoruz. Devamında ise teşhis ve tetkiklerdeki eksikliklerin giderilmesi için çalışıyoruz. Kendi çabamızla tahlil sonuçlarını yorumlatacak doktorlara ulaşıyoruz. -GÖNÜLLÜ REFAKATÇI SİSTEMİNİZ VAR. BUNU BİRAZ AÇAR MISINIZ? ABAY: Gönüllü refakatçi sistemimizle il dışından gelen hastalar veya Diyarbakır’da olduğu halde sahipsiz olan hastalarımızın yanında kalıyoruz. Kanser öyle bir illet ki uzun süreli tedavi gerektirdiği için çevredekiler bir süre sonra hastayı yalnız bırakmayı seçiyor. Bizde o noktada devreye giriyoruz. Hastalarımızla iletişim kuruyoruz, onlarla beraber kader arkadaşlığı yapıyoruz. Kanserin en büyük düşmanı moral ve destek olduğu için bizde hasta dostlarımızın yanında kalıyoruz. Bay ve bayan arkadaşlar olarak gönüllü olarak refakatçilik yapıyoruz. -KADER ARKADAŞLIĞI DEDİNİZ BUNUN ALTINDAKİ MANAYA BİRAZ DEĞİNİR MİSİNİZ? ABAY: Kader arkadaşlığının bizler için manası çok derindir. Askerlik, iş, yolculuk arkadaşlıkları vardır ama kader arkadaşlığı onlara benzemez.  Kader arkadaşları, aynı acıları çeken, hisseden kişilerden oluşur. Her kanser hastası bizim öz ve öz kardeşlerimizdir. Bir yerde bir hasta varsa onun acısı bizim acımızdır. Saat, mekan fark etmeden yanlarında olmaya hazırız. Biz kimseden katkı sağlamak amacında değiliz. Amacımız sadece ve sadece kader arkadaşlarımızla birlik olmaktır. -DERNEK OLARAK PLANLADIĞINI PLAN, PROGRAM VEYA PROJELER VAR MI? ABAY: Yılda 2 kez farkındalık amacıyla konferans düzenliyoruz. Bu sene derneğimizde Kuran-ı Kerim, matematik, işaret dili, erbane, gitar, bilgisayar ve resim kursları vermeye başlayacaklar. Bunlar tamamen kanser hastaları ve ailelerine yönelik başlatıldı. Halk eğitim üzerinden hoca talep ettik, onlar gelip eğitim verecekler. Diyarbakır’da geçen Aralık ayında yaptığımız anketimiz oldu ve 7 Bin 100 kanser hastamız olduğunu öğrendik. Amatörce bir çalışma yaptık ama bizim tahminimiz 10 Bine yakın olduğu yönünde. Bunun 3 Bin 700 kişisi meme kanserini taşıyor. Bunu Türkiye’deki nüfus ortalamasına böldüğümüzde Diyarbakır’da birinci sırada olmuş oluyor. Bunun araştırmasını yapıyoruz. Onun üzerinde çalışıyoruz. Kanser yaygınlığının en aza indirilmesi için çalışmalara yön vereceğiz. -LÖSEMİLİ ÇOCUKLAR HAFTASINA DAİR NELER SÖYLEMEK İSTERSİNİZ? ABAY: Lösemi, bir kan hastalığıdır. İliğin yeteri kadar kan yapmaması sonucu oluşan bir rahatsızlıktır. Lösemi hastalarına kan kanseri de deniyor. Tedavisi olan bir hastalıktır.  Hastanın direnci ve tedavi şartları çok önemlidir. Hastanın moral ve motivasyonu çok önemlidir. İyi merkezlerde, iyi hekimlerle tedavi süreci geçirilmelidir. Lösemi hastalarının yattığı alan temiz ama hasta sahipleri sürekli şikayet ediyor. Doktorun hasta ve hasta ailesine davranış biçimi şikayet konusu oluyor. Onlar belki enfeksiyon tehlikesine karşı öyle davranıyorlardır ama izlenilen yol çok yanlış oluyor. Kafalarda soru işareti yaşanmasına neden oluyor. Tüm hastalarımıza şifalar diliyorum. Kanserden korkulmaması gerektiğini, savaşılması gerektiğini yeniden söylemek istiyorum. -SÖZ ETTİĞİNİZ YANLIŞ İLETİŞİM KURMA KONUSUNDA İLGİLİ KURUMLARLA BİR PROJE GELİŞTİRMEYİ, ÇALIŞMA YAPMAYI DÜŞÜNDÜNÜZ MÜ? ABAY: Biz, Dicle Üniversitesi onkoloji hastanesine benzer bir öneride bulunduk. Haftada bir gün bütün refakatçileri ve sağlık personelini toplayıp bir eğitim verilmesi gerektiğini söyledik. Sağlıktan sorumlu vali yardımcımızla da görüştük. Hem bu konu üzerine hem de hastaların evlerine gidiş gelişlerinde toplu taşıma kullanmalarının zararına dair konuştuk. Bu konuda da bir çözüm üretmelerini istedik. -MEHMET HALİM BEY, SİZ NELER SÖYLEMEK İSTERSİNİZ? ŞAHİN: 10 yıldır kanserle mücadele ediyorum. İlk doktora gittiğimde tedavi gördüm. Daha ameliyat masasında iken doktor,         “sen kanser hastasısın. Seni hemen ameliyata alalım” dedi. Düşünün öyle bir iletişimsizliğin için kanserle tanıştım. Sistemde komple bir bozukluk var. Bu bozuklukların düzeltilmesi için hem şahsi hem de dernek olarak çalışmalar yapıyoruz. Dileriz ki çalışmalarımız sonucunda elle tutulur bir ilerleme göreceğiz. Tüm kanser hastaları ve yakınlarının bilinçlenmesi için var gücümüzle çalışacağız.