Dilini kin ve nefreti çağrıştıran sözlerden koru. Çünkü nasihat dinleyen ve uzağı gören insanlar hiçbir kalbe kin ve nefret tohumu ekmezler. İki düşman arasında öyle konuş ki barıştıkları zaman konuştuklarından utanmayasın.
Konuştuğun zaman sesini fazla yükselterek konuşma, muhatabın işiteceği bir tonla konuş. Bu hususta Allah(cc) “Yürüyüşünde tabii ol, sesini alçalt. Unutma ki seslerin en çirkini( avaz avaz bağıran) merkeplerin sesidir (Lokman/19)” buyurmaktadır.
Dilini doğru söylemeye alıştır. Çünkü insan dilini doğru söylemeye alıştırmadıkça dininde istikamet bulamaz. Allah’a inanan doğru sözlü olur. Doğru sözlü olmak insanı selamete götürür. Doğruluk emanettir. Bu emaneti koruyanlar emin kişilerdir. Yani müminlerdir.
İnsanların itibarı, kendilerini doğru ile korkutana değil yalanla avutanadır. Bu sebeple doğrular için yalnızlık mukadderdir. Ancak doğruların evi dıştan dar olsa da içten geniştir. “Doğruluk Allah’ın kılıcıdır”. Konuyla alakalı olarak Ömer Hayam’ın şu rubaisi calibi dikkattir;
    Karanlık aydınlıktan, yalan doğrudan kaçar,
   Güneş yalnız da olsa etrafa ışık saçar
   Üzülme doğruların kaderidir yalnızlık,
   Kargalar sürü ile kartallar yalnız uçar.
Ancak kargalar uçar çöplüğe konar, kartallar ise yalçın kayaların tepesine yuva yapar.
Mümin, kendi aleyhine de olsa mutlaka doğru söylemelidir. Nitekim Resulü Ekrem (sav) efendimiz bir hadisi şerif de ; “Doğru söz doğru yaşamaya, doğru yaşama insanı cennete götürür, insan bu hal üzere yaşarsa Sıddıklardan yazılır” buyurmaktadır. Mümin Kur’an ifadesi ile emrolunduğu gibi dosdoğru olmalıdır. Çünkü doğruluk emin kişiliktir. İnsan bu fazilet derecesine ancak Allah’ın yardımı sonucunda ulaşabilir. Bu bağlamda Rabbimiz günde kırk defa Fatiha suresinde “Bizleri doğru yola hidayet et” cümlesiyle dua ettirmektedir. Esasen doğruluk imanı bir meseledir. Peygamber Efendimiz (sav) konu ile alakalı olarak “Kişinin imanı müstakim olmaz, kalbi müstakim (doğru) olmadıkça, kalbi doğru olmaz, dili doğru olmadıkça” buyurmaktadır.
Başkalarının yanlışlıklarını anlatarak itibar kazanacağını umanların, böylece kendilerini aklayacaklarını sananların sözleri doğru olsa bile özleri doğru değildir. Bu hususta Yunus Emre’nin şu mısraları dikkate değerdir
“Cümleler doğrudur sen doğru isen,
 Doğruluk bulunmaz sen eğri isen”
Onun için kişi başkalarının kusurlarını araştırıp ifşa etmek suretiyle itibar kazanmayı ummasın. Çünkü insanın kusuru ne kadar fazla ise başkalarında o kadar kusur arar.
Hayatta önem arz eden hususlardan birisi de sohbettir. İnsanın Allah (cc) ile sohbeti, Allah’ı zikirdir. Allah’ı zikir sözlerin en şereflisidir. Zikrin en faziletlisi ise kelime-i tevhittir (La ilahe illallah). İnsanın peygamber efendimiz (sav) ile sohbeti, onun sünnetidir, ona salavat getirmesidir. Esasen salavat getirmek müminlere kuran ile emredilmiş bir mükellefiyettir. Nitekim Ayet-i Kerimede Yüce Allah (cc); “Şüphesiz ki Allah ve melekleri peygamberlere salat getirirler. Ey iman edenler, sizde onun için salat ve selam getirin” buyurmaktadır. Bir salavat getirmenin on sevabı vardır. Cuma günü getirilen salavat-ı Şerife’den efendimizin ruhaniyeti bizatihi haberdar olur. Diğer zamanlarda getirilen salavatlar Cebrail (as) vasıtası ile Peygamber efendimiz (sav) iletilir. Salat ve selam, Allah’ın rahmetine, Peygamber efendimiz (sav)’in şefaatine ve duaların kabulüne vesiledir.
İnsanın nefsi ile sohbeti, nefse muhalefettir. Nefis insanı inkâra, günah işlemeye, hakka karşı çıkmaya, münakaşa etmeye teşvik eder. Nefis isteklerinde ısrarcıdır. İnsan nefsin istediği bu batıllara muhalefet ederek felah bulur.
İnsanın şeytan ile sohbeti, ona düşman olmaktır. Nitekim Rabbimiz “Şeytana tapmayın çünkü o sizin apaçık düşmanınızdır” buyurmaktadır. Şeytan insana kötülükleri ve günahı süslü gösterir. Renkten renge, kılıktan kılığa girer, insana günah işletmek için her yolu dener. İnsan günaha dalıp tövbeyi de unutunca, ben Rabbimden korkarım diyerek ondan uzaklaşır. Hep müminlere tasallut eder. Muhlis olanlara gücü yetmez, onları isyana, günaha sürükleyemez. Mümin olmayanlarla bir uğraşı olmaz.